H jota (λαϊκός ισπανικός χορός) των φοιτητών. Zarzuela 1875
*
[Από τις ¨Ζωγραφιές μου¨ - Λάδι σε χαρτόνι - Άνοιξη 2015]
*
*
Συνάντηση με τους φοιτητές και «αντιμάθημα» στα πλαίσια των εκδηλώσεων της κατάληψης της Σχολής Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ
Posted by vnottas στο 16 Δεκεμβρίου, 2010
Φέτος τα πράγματα διαδραματίστηκαν ως εξής:
Η πρόσκληση
Έλαβα από φοιτητές μου, εκείνους που συμμετέχουν στην κατάληψη της Σχολής Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτέλειου, το ακόλουθο ηλεκτρονικό μήνυμα.
Καλησπέρα κ. Νόττα,
Εκ μέρους της επιτροπής κατάληψης του Σ.Φ. Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ θα θέλαμε να σας καλέσουμε σαν ομιλητή, σε ανοιχτό αντιμάθημα στην πλατεία Αριστοτέλους, την Τρίτη στις 12:00 το πρωί. Το θέμα του αντιμαθήματος θα είναι «Πως η οικονομική κρίση και η καταστολή επηρεάζουν την ψυχολογία και την καθημερινότητα των πολιτών».
Σε περίπτωση αφόρητου κρύου η βροχής το αντιμάθημα θα πραγματοποιηθεί
σε διπλανή στοά στην Αριστοτέλους. Θεωρούμε πως μια τέτοια διαδικασία σε ανοιχτό χώρο θα δώσει την δυνατότητα σε πολύ περισσότερο κόσμο να παρέμβει και να την παρακολουθήσει.
Παρακαλούμε να μας απαντήσετε όσο το δυνατόν συντομότερο για να κανονίσουμε τους ομιλητές.
Ευχαριστούμε εκ των προτέρων,
(όνομα) μέλος της συντονιστικής επιτροπής κατάληψης.
Η αποδοχή
Δεν εξεπλάγην. Πριν δυο χρόνια, όταν έβραζαν τα γεγονότα του Δεκέμβρη του ’08, με είχαν καλέσει και πάλι και, όπως και τώρα, θεώρησα την αποδοχή της πρόσκλησης πλήρως συμβατή με την ιδιότητά μου ως ακαδημαϊκού δάσκαλου και συγκεκριμένα δικού τους δάσκαλου, με ό, τι αυτό συνεπάγεται. (Βλέπε σχετικές παλιότερες καταχωρήσεις στο παρόν ιστολόγιο)
Όπως και τότε σκέφτηκα ότι εάν δεν αρνήθηκα ποτέ να εκφράσω δημόσια τις απόψεις μου (και έτσι μου έχει συμβεί να λέω τα ίδια πράγματα σε πολύ διαφορετικά ακροατήρια – με μόνη πάγια προϋπόθεση να έχω απόλυτη ελευθερία έκφρασης), έτσι και τώρα δεν θα αρνιόμουν την πρόταση των παιδιών να μιλήσω μαζί τους δημόσια για τα τρέχοντα, έστω υπό καθεστώς κατάληψης, έστω στο δρόμο.
Όπως και τότε έκανε πολύ κρύο.
Το θέμα που μου ζήτησαν να αναπτύξω δεν ήταν έξω από τη θεματολογία της Κοινωνικής Επιστήμης που διδάσκω, οι δε εμπεριεχόμενες έννοιες, η οικονομική κρίση και οι κοινωνικές της επιπτώσεις, καθώς και οι επιπτώσεις στο συλλογικό ¨ηθικό¨ και στην καθημερινότητα των πολιτών των σημερινών μορφών καταστολής, εμπίπτουν πλήρως στα επιστημονικά μου ενδιαφέροντά. Επί πλέον, μια που λόγω ηλικίας πρόλαβα να ζήσω κάποιες ανάλογες καταστάσεις διεκδίκησης και αγώνα, θεώρησα ότι θα μπορούσα να βρω τη σωστή συχνότητα που θα μου επέτρεπε να επικοινωνήσω με τα παιδιά, ακόμη και χωρίς το σύνηθες διδακτικό ¨καλούπι¨ των κλασικών μαθημάτων.
Έτσι τους είπα εντάξει και το μεσημέρι της Τρίτης βρεθήκαμε στην είσοδο του (νοικιασμένου) κτιρίου της Σχολής, στο 46 της Εγνατίας Οδού.
Η συνάντηση
Δεν βγήκαμε τελικά στην πλατεία και αιτία δεν ήταν μόνο το τσουχτερό κρύο. Υπήρχε και η απεργία των αστικών λεωφορείων (το κοινό στις στάσεις των οποίων ήταν σημαντικό τμήμα του ¨κοινού¨ της προπερυσινής αντίστοιχης εκδήλωσης), υπήρξε και το γεγονός ότι ο αρχικός αριθμός των παρόντων, έστω και αν μεγαλύτερος από εκείνον πολλών ¨κανονικών¨ μαθημάτων, δεν θεωρήθηκε ικανός να δημιουργήσει σε ανοιχτό υπαίθριο χώρο την απαραίτητη εντύπωση ¨μαζικότητας¨ που τα παιδιά -δίκαια- θεωρούν βασικό δείκτη αποδοχής των προσπαθειών τους.
Ίσως ευθύνομαι και εγώ που τους είπα ότι το να δείξουν πως το Πανεπιστήμιο επικοινωνεί με την Πόλη και την Κοινωνία δεν απαιτεί κατ’ ανάγκην τους φοιτητές στο δρόμο, αλλά ίσως και το (συμβολικό και ουσιαστικό) άνοιγμα του ίδιου του Πανεπιστήμιου στην Πόλη και την Κοινωνία. (ας διευκρινίσω στους αναγνώστες του παρόντος σημειώματος ότι ως Κοινωνία δεν εννοώ, όπως μερικοί άλλοι, τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που ετοιμάζουν την εισβολή τους στον ακαδημαϊκό χώρο)
Το γεγονός είναι ότι τις επόμενες δύο ώρες μείναμε μαζεμένοι (όλο και περισσότεροι) στην είσοδο του κτιρίου, σε μια μορφή διαλογικού μαθήματος.
Τι είπα στα παιδιά.
Είχα προετοιμάσει τις βασικές γραμμές της παρέμβασής μου (ένα ανοιχτό μάθημα θέλει προσεκτικότερη προετοιμασία από ένα κλασικό) γύρω από τις βασικές έννοιες που εμπεριέχονταν στο θέμα που μου προτάθηκε.
Όπως συχνά επαναλαμβάνω και στα ¨κανονικά¨ μαθήματα, τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητο σε όποιον επιχειρεί σήμερα μια αξιόπιστη κοινωνική/επικοινωνιακή ανάλυση. Πολύ περισσότερο αν πρόκειται για όρους όπως ¨οικονομική κρίση¨, ¨ψυχολογική κρίση¨, ¨καθημερινότητα¨, ¨καταστολή¨, και τέλος ¨πολίτης¨, ακόμη περισσότερο όταν το λειτουργικό τους περιεχόμενο καθορίζεται όχι πλέον από κάποιους αρμόδιους ακαδημαϊκούς, αλλά από την χρήση που τους γίνεται στα παντοδύναμα ΜΜΕ. Οι όροι, όσο κι αν μοιάζουν γνωστοί χρειάζονται ξεφλούδισμα και αναζήτηση του ¨λειτουργικού¨ τους πυρήνα μέσα στο εκάστοτε θεωρούμενο περιβάλλον.
Για παράδειγμα: Ποια οικονομική κρίση; για ποιόν; Ποια ψυχολογική ανασφάλεια; Ποιος την προκαλεί; Ποιον απειλεί; Ποιος επωφελείται; Υπάρχει υποδόρια καταστολή ή ό,τι το υποδόριο είναι ¨προληπτικό¨; Ποιος είναι ο ¨πολίτης¨ και ποια η σχέση του με τον ¨καταναλωτή¨ (και τον ¨συνδρομητή¨) σε περιόδους ¨οικονομικών κρίσεων¨ σημερινού τύπου; Αυτά και άλλα αντίστοιχα υπήρχαν στις σημειώσεις μου.
Όμως αρχικά θα όφειλα να πω στα παιδιά όχι μόνο γιατί ήμουν εκεί και με ποια ακριβώς ιδιότητα (τι σημαίνει για μένα να είσαι δάσκαλος) αλλά και τις αρχικές σκέψεις μου για τις κινητοποιήσεις τους, καθώς και για τους συνεπαγόμενους κινδύνους.
Τους είπα λοιπόν ότι κατά την άποψή μου_
* οι φοιτητές (το πιο ευαίσθητο τμήμα των σκεπτόμενων ανθρώπων) όταν αγωνίζονται για τα κοινά (σύμφωνα με τις θεωρήσεις και τις απόψεις που τους εκφράζουν) ασκούν ένα πάγιο και κερδισμένο με αγώνες δικαίωμά τους.
* σήμερα υπάρχει και κρίση και σύγχυση και κανένας δεν δικαιούται να υποτιμήσει ή να περιορίσει τον λόγο κανενός. Οι φοιτητές πρέπει να έχουν άποψη για την κρίση, τις αιτίες της, τους υπεύθυνους για αυτήν. Άλλωστε θα κληθούν -καλούνται ήδη- να πληρώσουν.
* οι κινητοποιήσεις τους αποτελούν απάντηση στην (επιθυμητή από πολλούς) αδιαφορία, καταπλάκωση, αδράνεια της αιφνιδιασμένης κοινωνίας μας.
* τα κινήματα μπορούν και πρέπει να ανανεώνουν τους τρόπους της Δημοκρατικής Πάλης.
Ωστόσο
-Θα είναι λάθος και επανάληψη παλιών λαθών αν οι φοιτητές αγνοήσουν το διάλογο και οχυρωθούν πίσω από μια οποιαδήποτε ¨μεσσιανική¨ αντίληψη
-Θα είναι λάθος αν στις κινητοποιήσεις τους κυριαρχήσουν οι μικροπολιτικές/κομματικές αντιπαραθέσεις (συχνά ετερο-υποδαυλιζόμενες) και τα παιχνίδια (μικρής) εξουσίας
-Θα είναι λάθος αν σταθούν σε ό, τι τους χωρίζει και τους απομονώνει αντί σε ό, τι τους ενώνει
-Θα είναι λάθος αν δεν λάβουν υπόψη τους την ευρύτερη κοινωνία, ότι ανήκουν σε αυτήν και ότι η δράση τους νομιμοποιείται από αυτήν.
Η γενιά μου έκανε τα περισσότερα από τα παραπάνω λάθη και η Ιστορία δεν αρκείται στις τυχόν καλές προθέσεις. Βάλτε τα μαζί μας, αλλά μην κάνετε τα ίδια λάθη.
Οι απόψεις αυτές εκφρασμένες όχι με τον ιεραρχημένο τρόπο που παρουσιάζονται εδώ, αλλά με τον αυθόρμητο τρόπο μιας διαλογικής κουβέντας έδωσαν λαβή σε συζήτηση που έφερε στην επιφάνεια τους προβληματισμούς, τις δυσφορίες, αλλά και τις ελπίδες, την διάθεση για υπέρβαση και τον καλώς νοούμενο ρομαντισμό των φοιτητών μου. Ή εμένα έτσι μου φάνηκε.
Έφυγα δυο ώρες μετά χαμογελώντας, ευχαριστημένος. Δεν τα είχαμε πει όλα, αλλά θα ξαναμιλούσαμε, στις αίθουσες ή αλλού.
Βασίλης Νόττας: Το Ιστολογοφόρο 
Σχολιάστε