H jota (λαϊκός ισπανικός χορός) των φοιτητών. Zarzuela 1875
*
[Από τις ¨Ζωγραφιές μου¨ - Λάδι σε χαρτόνι - Άνοιξη 2015]
*
*
Άπιστες μεταφράσεις: Ο θρύλος και η μουσική της Γιορόνα
Posted by vnottas στο 22 Ιουνίου, 2021
Πάμε τώρα να συναντήσουμε νεράιδες της Λατινικής Αμερικής.
Νεράιδες που συνοδεύονται από έξοχες λαϊκές μουσικές και δημώδεις στίχους άγνωστων ραψωδών.
Σήμερα θα εστιάσουμε στη Γιορόνα, μελαγχολικό ξωτικό και μυθική ηρωίδα του Μεξικού καθώς και άλλων λατινοαμερικανικών χωρών.
Εδώ παρακάτω θα βρείτε τη μπαλάντα της Γιορόνας από ισπανόφωνους τραγουδιστές, καθώς και την προσπάθεια απόδοσης στα ελληνικά ορισμένων στίχων.
Πρώτα όμως μερικές εισαγωγικές παρατηρήσεις:
* Η Γιορόνα μοιάζει με τη Μήδεια. Έχει υποστεί αδικίες και προσβολές και απαντά θανατώνοντας τα παιδιά της και αυτοκτονώντας
* Η Γιορόνα είναι μάγισσα / ξωτικό / φάντασμα. Περιφέρεται θρηνώντας, προκαλώντας φόβο, τρόμο, αλλά και μια ανελέητη έλξη στα αρσενικά.
* Η Γιορόνα είναι πανέμορφη και ερωτεύσιμη.
* Οι στίχοι διαφέρουν από τόπο σε τόπο και συνήθως ποικίλουν και στις διαφορετικές εκτελέσεις. Εδώ μεταφέρω ενδεικτικά μερικές επιλεγμένες στροφές.
*Δεν μιλώ τη γλώσσα του Θερβάντες, αλλά ανακάλυψα εκδοχές των στίχων σε πιο προσιτά γλωσσικά ιδιώματα. Έτσι είπα να φτιάξω μια ακόμη (όχι κατ’ ανάγκην απολύτως πιστή) προσαρμογή στα Ελληνικά.
* Μεταμφιεσμένα αντίγραφα της Γιορόνας μπορείτε να συναντήσετε στους λατινοαμερικανικούς δρόμους την ημέρα την αφιερωμένη στους Μακαρίτες.
Τέλος, σας υπενθυμίζω πως στο Ιστολογοφόρο υπάρχει ακόμη ένα κείμενο αφιερωμένο σε λατινοαμερικανίδα δαιμόνισσα: την Σιγκουάπα. Το κείμενο, απόσπασμα του μυθιστορήματος ¨ΜΠΑ¨, μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Η Γιορόνα από τις μεξικάνικες κιθάρες των Julio Humala και Anastasia Sonaranda
*
Η Γιορόνα από την Chavela Vargas
*
Η Γιορόνα από τον Andrew Larrañaga (Cover)
*
Η απόδοση στα Ελληνικά
*
Εκείνη που κλαίει
Αλίμονό μου Γιορόνα Γιορόνα
Γιορόνα γαλάζια γοργόνα
Αλίμονό μου Γιορόνα Γιορόνα
Γιορόνα στ’ ουρανού το χρώμα
Να σ’ αγαπώ δεν θα πάψω Γιορόνα
Κι ας είμαι για σένα ένα θύμα
Να σ’ αγαπώ δεν θα πάψω Γιορόνα
Μαζί σου ας βαδίζω στο μνήμα
Σαν τους νεκρούς που σιωπούνε Γιορόνα
Τα δάκρυά μου τα κρύβω
Λένε πως δεν υποφέρω Γιορόνα
Τον πόνο μου ξέρω να πνίγω
Δεν ξέρω τι έχουνε τ’ άνθη Γιορόνα
Δεν ξέρω το ‘να στ’ άλλο τι λένε
Μα όταν σαλεύουνε στο αεράκι
Μοιάζουν για μένα να κλαίνε
Ψηλά σ’ ένα πεύκο επάνω Γιορόνα
Αγνάντευα και σε ζητούσα
Απ’ το πιο ψηλό κλωνάρι Γιορόνα
Να σε ξαναδώ λαχταρούσα
Μα τρυφερό είν’ το πεύκο Γιορόνα
Κι η μοναξιά μου τ’ αγγίζει
Μα τρυφερό είν’ το πεύκο Γιορόνα
Για μένα κι εκείνο δακρύζει
Όλοι με λένε ¨αράπη¨ Γιορόνα
Μ’ Αράπης π’ απ’ αγάπη γνωρίζει
Μοιάζω σαν το πιπέρι Γιορόνα
Ναι, καίει, αλλά νοστιμίζει
Αλίμονό μου Γιορόνα
Γιορόνα του χτες και του τώρα
Ήμουνα χτες παλικάρι Γιορόνα
Μα μόνο σκιά είμαι τώρα
Σαν σε πρωτόειδα θυμάμαι Γιορόνα
Ερχόσουν απ’ την εκκλησία
Μια φορεσιά τόσο ωραία φορούσες
Που ήσουν φτυστή η Παναγία
Μαζί σου θά ‘ρθω Γιορόνα
Ως κάτω στο ποταμάκι
Στ’ αγκίστρι σου πάνω θα τρέμω Γιορόνα
Αγάπα με αν θέλεις λιγάκι
Που δε σε βλέπω πονούσα Γιορόνα
Μα τώρα πονώ που είδα
Όλα για μένα είναι πόνος Γιορόνα
και του ονείρου παγίδα
*
Ορισμένες στροφές στο πρωτότυπο
La Llorona
Ay de mí, Llorona
Llorona de azul celeste
Ay de mí, Llorona
Llorona de azul celeste
Y aunque la vida me cueste, Llorona
No dejaré de quererte
No dejaré de quererte
Me subí al pino más alto, Llorona
A ver si te divisaba
Me subí al pino más alto, Llorona
A ver si te divisaba
Como el pino era tierno, Llorona
Al verme llorar, lloraba
Como el pino era tierno, Llorona
Al verme llorar, lloraba
La pena y la que no es pena, Llorona
Todo es pena para mí
La pena y la que no es pena, Llorona
Todo es pena para mí
Ayer lloraba por verte, Llorona
Hoy lloro porque te vi
Ayer lloraba por verte, Llorona
Hoy lloro porque te vi
Ay de mí, Llorona, Llorona
Llorona de azul celeste
Ay de mí, Llorona, Llorona
Llorona de azul celeste
Y aunque la vida me cueste, Llorona
No dejaré de quererte
Y aunque la vida me cueste, Llorona
No dejaré de quererte
No dejaré de quererte
No dejaré de quererte
¡Ay, ay, ay!
Βασίλης Νόττας: Το Ιστολογοφόρο 
Σχολιάστε