Όσα αναφέρονται στο παρακάτω σημείωμα έχουν γραφτεί στο παρελθόν προκειμένου να συνοδέψουν την ανάρτηση στο Ιστολογοφόρο του μυθιστορήματος Κύλικες και Δόρατα, καθώς αυτό γραφόταν. Δεδομένου ότι λίγο πολύ εξακολουθούν να ισχύουν και για την νέα συγγραφική απόπειρα, σας τα υπενθυμίζω.

Γράφοντας ένα ιστορικό μυθιστόρημα

Φάση πρώτη: αναζητώντας μια καλή εναρκτήρια ιδέα

Ας πούμε ότι μπαίνει καλοκαιράκι, ότι το λευκό χαρτί γίνεται μέρα με τη μέρα πιο ελκυστικό και ότι για να γράψεις σου λείπει μόνο μια ωραία, γόνιμη, βασική ιδέα. Λέω καλοκαίρι γιατί ως γνωστόν στον τόπο μας γράφουν –με μεράκι- μόνον οι μερακλήδες ερασιτέχνες. Αυτούς τουλάχιστον ξέρω. Οι διεργασίες των επαγγελματιών μού είναι άγνωστες και ίσως γι αυτό τους θεωρώ κάπως εξωτικούς. Οι ερασιτέχνες όμως, έχουν ανάγκη από καλοκαίρι ή άλλες ανάλογες περιόδους σχετικής ελευθερίας.

Ας πούμε λοιπόν πως κάτι το εκ πρώτης όψεως συγγραφικό σε διεγείρει και αρχίζεις να ψάχνεις  εναρκτήριες καλλιεργήσιμες ιδέες. Και ότι ύστερα βάζεις κάτω τα παλιότερα και τα πιο πρόσφατα, τα ερωτηματικά και τα θαυμαστικά, τα υποθετικά και τα διαπιστωτικά, τα κάπως κατασταλαγμένα και αυτά που ακόμη ψάχνονται, τα στύβεις γερά, τα περνάς από μια πρώτη διύλιση, απόσταξη, επεξεργασία και, όσο να ‘ναι, όλο και κάτι μένει στον αποστακτήρα.

Κάτι με το οποίο να μπορείς να ξεκινήσεις.

Οπότε, παίρνεις αυτό το κάτι και αφού τα καταφέρεις να σταθείς  απάνω του (θέλει κάποια αίσθηση ισορροπίας και κάποια στοιχειώδη ευελιξία), μπορείς να αρχίσεις το ταξίδι στον υπό κατασκευή κόσμο σου.

Επειδή οι περισσότερες και οι καλύτερες ιδέες θα σου έρθουν καθώς γράφεις, μπορείς επιτέλους να αρχίσεις το γράψιμο-γράψιμο (δηλαδή κάπως σαν να έχει ήδη ολοκληρωθεί η προεργασία και να αισθάνεσαι πλήρως εξοπλισμένος για τη βουτιά στον ωκεανό της μυθοπλασίας) έστω κι αν μετά το τροποποιήσεις ή το ανατρέψεις ριζικά.

Παράλληλα, μπορείς πάντα να κρατάς σημειώσεις για ό, τι το ρηξικέλευθο σου κατέβει, ώστε να το εντάξεις στην πλοκή όταν θα ‘ρθει η ώρα του.

Αυτά έλεγα τότε στον εαυτό μου, προσπαθώντας να τον πείσω να πάρει πάλι τα μονοπάτια της Αφήγησης.

Βέβαια, θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα παραπάνω είναι λίγο πολύ πάγια και γνωστά. Ή, -θα μπορούσε να διαφωνήσει κάποιος άλλος- ότι (πάντα τα παραπάνω) δεν περιγράφουν παρά μια από τις άπειρες εκδοχές συγγραφικής απόπειρας, οι οποίες όμως, εν τέλει, προκύπτουν από μη προβλέψιμους συνδυασμούς συγκυριών, προσωπικών ιδιομορφιών, αρωγών από καλοθελήτρες  μούσες και παρεμβαλλόμενων ουρών λογοτεχνιζόντων διαβόλων.

Επομένως, ενίσταται ο εαυτός μου που προτιμά τις βόλτες και το ψάρεμα, το μόνο κάπως καινούργιο είναι ότι, τώρα, έχεις τη δυνατότητα να εξιστορείς εν τη γενέσει τα επεισόδια αυτής (της συγγραφικής) περιπέτειας. Δηλαδή να αναρτάς στο διαδίκτυο τόσο την εξελισσόμενη πλοκή όσο και τις σχετικές σημειώσεις σου σε ένα είδος δημόσιου ημερολόγιου (από αυτές τις σημειώσεις αντλώ υλικό τώρα).

Πράγματι αυτό είπα να κάνω. Με άλλα λόγια, να εκτίθεμαι στο τετράγωνο. Ευθέως και ενδιαμέσως, επί σκηνής και εν τοις παρασκηνίοις.

Τι να κάνουμε!

Αυτές είναι οι καλές, οι στραβές και οι ακόμη μη πλήρως διερευνημένες δυνατότητες των νέων καιρών.

Επομένως βουτάμε στον διαδικτυακό ωκεανό;

Βουτάμε!

Φάση Δεύτερη: Όπου παρουσιάζεται η Ιστορία σχεδόν αυτοπροσώπως!

Οι πρώτες μου συγγραφικές μυθοπλασίες, («Το πολυτεχνείο τρέμει», «ΜΠΑ!») είχαν να κάνουν κυρίως με την Φαντασία  αλλά ενείχαν και κάποιες προβολές στο μέλλον των σύγχρονων τεχνολογιών και των επιπτώσεών τους στην επερχόμενη κοινωνία. Άλλωστε η αποκαλούμενη Επιστημονική Φαντασία μπορεί να θεωρηθεί ως μια χρονομηχανή ικανή για διαισθητικά ταξίδια στο, κατά τα άλλα, άδηλο μέλλον. Εκείνο που απαιτείται είναι να μελετήσει κανείς καλά το παρόν, (μέσα στο οποίο, όπως και να το κάνουμε, ζει) και μετά να εικάσει, πού αυτό μπορεί να οδηγήσει.

Όμως, να που τούτη εδώ τη φορά το τσίμπημα της μύγας αφορούσε σε μια άλλη γοητευτική ενασχόληση: ένα ταξίδι στο παρελθόν. Και όπως προκύπτει φυσικό και συνεπακόλουθο, για μια τέτοια περιήγηση αποφασιστικό ρόλο παίζει η αυτού εξοχότης η Ιστορία.

Εν τούτοις σχετικά με την Ιστορία θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ένα-δύο, τουλάχιστον, σημαντικά  σημεία: 

Ένα. Η ιστορία συμπεριλαμβάνει ένα σωρό πράγματα που όντως συνέβησαν και ένα σωρό άλλα πράγματα που εικάζεται ότι έγιναν μια που κρίνονται συμβατά με τα προηγούμενα. Επομένως ακόμη κι αν σκοπεύεις να την πλησιάσεις με τα ευφάνταστα και ευλύγιστα εργαλεία που παρέχει η μυθοπλασία, απαιτείται ειδική, επίπονη και διεξοδική μελέτη του ευρύτερου ιστορικού πλαίσιου.

Δύο. Την Ιστορία (άρα και τα περισσότερα από τα στοιχεία που θα εντοπίσεις) την γράφουν οι νικητές των εκάστοτε συγκρούσεων. Κυρίως των κοινωνικών, των πολιτισμικών και των πολιτικών. Άρα η Ιστορία πέραν των εγκεκριμένων εκδοχών, εγκυμονεί υπόγειες αλλαγές ροής και αποδέχεται αλληλο-αντικρουόμενες εκδοχές (όσο και εάν αυτό μοιάζει ¨αντιεπιστημονικό¨ στα μάτια των Νευτόνιων ντετερμινιστών).

Τα όσα αναγράφονται στο υπόλοιπο σημείωμα αφορούν στη δομή και την πλοκή των Κυλίκων και Δοράτων. Τα αναρτώ κι αυτά αφού, αν και η νέα μυθοπλασία φιλοδοξεί να είναι αυτοτελής, δεν αποκλείεται να υπάρξει και μια χωροχρονική σύνδεση, (προσφορά στον μεγάλο Αλέξανδρο Δουμά) τύπου «Μετά είκοσι(;) έτη»  

Φάση Τρίτη: …Και λίγα επί του προκειμένου

Στην αρχή, αφού το σκέφτηκα και το κουβέντιασα και με κάποιους φίλους, είπα να γράψω για τους τυραννοκτόνους της προδημοκρατικής Αθήνας. Μετά προτίμησα να κάνω την χρονική αφηγηματική τομή αργότερα, όταν ο Αλέξανδρος αποφασίζει να επιστρέψει στους Αθηναίους τα αγάλματά τους, τα οποία ο Ξέρξης είχε κλέψει κατά την επιδρομή του στην Αθήνα. Ο μυθιστορηματικός ήρωάς μου αναλαμβάνει την αποστολή της μεταφοράς.

Ύστερα εντυπωσιασμένος από όσα συμβαίνουν στις αρχές του τέταρτου αιώνα π.Χ. προτίμησα να παραθέσω τα σχετικά με τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα σε ένα μόνο τμήμα του μυθιστορήματος και να δώσω περισσότερη έμφαση στην έννοια της Αυτοκρατορίας. Πράγματι, καθώς η εκστρατεία του Αλέξανδρου επεκτείνεται, μια αυτοκρατορία (η περσική) καταρρέει, ενώ οι πόλεις-κράτος της εποχής (ζώντας καταστάσεις ανάλογες με εκείνες που θα αντιμετωπίσουν τα εθνικά κράτη στους καιρούς της παγκοσμιοποίησης) δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στα νέα γεωπολιτικά δεδομένα.

Στο μυθιστόρημα εμφανίζεται και δρα μια σειρά από ιστορικά πρόσωπα, όπως ο Αριστοτέλης, ο Αλέξανδρος, ο ιστορικός Καλλισθένης, οι ρήτορες Δημοσθένης και Αισχίνης, οι εταίρες Θαϊδα και Φρύνη, οι εταίροι Άρπαλος, Ευμένης, και Κλείτος καθώς και άλλοι πολλοί.

Μαζί τους θα δράσουν οι επινοημένοι ήρωες, όπως ο νεαρός ευπατρίδης Εύελπις ο Μεγαρέας, ο επινοητικός υπηρέτης-ακόλουθος Οινοκράτης, ο ¨ελληνομαθής¨ Πέρσης δούλος Χοντρόης και αρκετοί άλλοι που θα ταξιδέψουν, θα πολεμήσουν, θα ερωτευτούν και θα συνοδέψουν τους αναγνώστες στα μονοπάτια μιας ενδιαφέρουσας άλλης εποχής.

Νέο Μυθιστόρημα

(έχει αρχίσει η συλλογή των απαραίτητων ιστορικών στοιχείων)

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΊΑ: Λεκτικές Εικόνες και Σκίτσα

Εισαγωγή 1

Ξεπέρασε την Ομόνοια με βήμα γοργό. Έτσι κι αλλιώς ποτέ δεν του άρεσε αυτή η πλατεία ούτε το όνομά της. Πήρε την Πανεπιστημίου προς τα πάνω.

Κάνει πολλή ζέστη. Ζέστη κατακαλοκαιρινή, επιβαρυμένη απ’ τις κάθετες μεσημεριάτικες ακτίνες και από τις γνωστές ανθρωπογενείς αλλοιώσεις.

Εκείνον, βέβαια, ο καύσωνας δεν τον πειράζει, μάλλον τον εμπνέει.

     Εκείνον;

Η Αλήθεια είναι πως το φύλο του δεν προκύπτει άμεσα ορατό καθώς, παρά την κάψα, ένας ποδήρης χιτώνας ανεμίζει και πτυχώνεται πάνω του συνοδευμένος από μια μεγάλη και βαθιά κεφαλοκαλύπτρα. Αλλά ούτε κι αυτό ξενίζει… Για τον γηγενή πληθυσμό και τους ποικιλόχρωμους αλλοδαπούς περιηγητές που πηγαινοέρχονται τριγύρω, η αμφίεσή του, παρά κάποιες μη αναμενόμενες προεξοχές και εξογκώματα, θεωρείται ανάξια προσοχής.

Συνεχίζει λοιπόν ανενόχλητος τον δρόμο του και νάτος που φτάνει στους πρόποδες της Βουλής και στον Άγνωστο Στρατιώτη.

Εκεί για μια στιγμή κοντοστέκεται και τραβάει μια βαθιά  εισπνοή. Μένει για λίγο με τα μάτια κλειστά και μετά αποφαίνεται: ¨Όχι! Οι εξουσίες που διαχέονται εδώ, είναι μεν αρκετά ισχυρές, αλλά δεν είναι αυτές που έχουν προτεραιότητα αυτή την στιγμή. Αργότερα θα δούμε…¨

Ξεκινάει  λοιπόν ξανά και λίγο παρακάτω αφήνει τον βουερό δρόμο με τα ογκώδη κουρασμένα λεωφορεία, τα εξουθενωμένα τετράτροχα και τα αφηνιασμένα δίτροχα και στρίβει αριστερά όπου ακόμη επιβιώνει  μια πρασινωπή νησίδα με λιμνούλα και ίσκιο.

Όμως δεν είναι ούτε εδώ ο προορισμός του. Εισπνέοντας (ανά όλο και μικρότερα χρονικά διαστήματα) το αέριο αστικό συνονθύλευμα (που απ’ ότι φαίνεται τον καθοδηγεί), βγαίνει από την άλλη πλευρά του κήπου και βρίσκει την οδό Ησιόδου και μετά την Ρηγίλλης. Ναι, εδώ το οσμητικό αποτύπωμα  έχει πλέον σαφώς επικοινωνιακό χαρακτήρα, άρα ανήκει αδιαφιλονίκητα στον τομέα της αρμοδιότητάς του. Η πινακίδα στην οποία  θα εστιάσει τελικά την προσοχή του γράφει: ¨Αρχαιολογικός Χώρος Λυκείου Αριστοτέλους¨.

Περνάει μέσα από τον σιδερένιο φράχτη σαν ο φράχτης να μην έχει υλική υπόσταση και προχωρά προς τα δέντρα που περιβάλλουν το ανασκαμμένο οικόπεδο.

Καθώς απομακρύνεται, από το κάτω μέρος του χιτώνα θα ξεπροβάλει ένα κομμάτι από τη φολιδοφόρο γειωματική του ουρά.

Ύστερα θα διαλέξει ένα σημείο από όπου μπορεί να εποπτεύει τα πέριξ, θα βγάλει την καλύπτρα από το κεφάλι και θα καθίσει σε ένα προεξέχον κομμάτι μάρμαρο. Για μια στιγμή το πρόσωπό του είναι ορατό: είναι επίπεδο, παραλληλόγραμμο, με κεραιόμορφες αποφύσεις.

Αμέσως μετά και ενώ ένα καραβάνι από υπηρεσιακά και άλλα οχήματα καταφτάνουν θορυβωδώς, η συνολική εικόνα του εκσυγχρονιστή Νεοδαίμονα Μουμουεδώνα εξαφανίζεται.

Ο ίδιος όμως (με αυξημένο ενδιαφέρον τόσο για τα τεκταινόμενα όσο και για τα επικείμενα) παραμένει εκεί.

(συνεχίζεται)

ΔΙΧΩΣ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

[Του Λευτέρη Μανωλά]

Γράψε μου ένα γράμμα

ψιθύρισέ μου μια λέξη,

να είναι το αεράκι

που θα πάρει τον άτολμο

εμένα,

στην αθέατη πλευρά του

φεγγαριού,

ως τη στιγμή που γίνει φθίνων

μηνίσκος

και από το εφαλτήριο ετούτο,

βουτιά μεγαλοπρεπή θα δώσω

στο σύμπαν εκείνο το αφανές,

στις αρχέγονες εκβολές του

Αχέροντα.