(ή) Περιπέτειες και εμπειρίες ενός ακόμη επίδοξου συγγραφέα, μέρος β.

Σας έλεγα λοιπόν (σε προηγούμενο κείμενο, εδώ παρακάτω) πώς συνέβη και η συγγραφή της διατριβής μπορεί να προκαλέσει συγγραφικές παρενέργειες: ένα δεξί χέρι ¨λυμένο¨, ξεαγκυλωμένο, εν τινι μέτρω χειραφετημένο, μπορείς να το πεις και ξεκολλημένο και ξεκωλωμένο και προπονημένο και σε φόρμα και σε ¨όρμα¨, κι έξω απ’ τη νόρμα, ενώ  ταυτόχρονα  φουντώνει μέσα σου μία έντονη εκφραστική ανάγκη, επί μακρόν καταπιεσμένη από την τυπικότητα του ύφους που χαρακτηρίζει τις επιστημονικές εργασίες και ειδικότερα τις διατριβές.  

Έτσι κι εγώ, που σε μυθοπλασία ίσαμε τότε δεν είχα γράψει απολύτως τίποτα και που οι γραφές μου εξαντλούνταν σε μερικά δοκίμια (για την κοινωνία, τον χώρο και την επικοινωνία -τα αγαπημένα μου θέματα), συν κάποιες νεανικές ερωτικές επιστολές και μερικές μαθητικές εκθέσεις ιδεών,  άρχισα να σκέπτομαι (και αμέσως μετά να υλοποιώ) τη συγγραφή μιας εκτεταμένης μυθιστορίας.

Αναζητώντας δακτυλογράφο

Ας προσθέσω όμως ότι στο μεταξύ (δευτερεύον ίσως, αλλά καθόλου αμελητέον για τις νέες μου δραστηριότητες), είχε συντελεστεί γύρω μου μια σημαντική ¨γραφική¨ επανάσταση.

Δηλαδή:

*είχα αρχίσει να γράφω τη  διατριβή στο χέρι, με μολύβι, καθώς αγνοούσα το χειρισμό της γραφομηχανής (αν και είμαστε ήδη στην τελευταία δεκαετία του εικοστού)

*έδωσα τα πρώτα χειρόγραφα σε επαγγελματία δακτυλογράφο με γραφείο στο κέντρο της πόλης

*τα ξαναπήρα μετά από εκνευριστικά μακρύ  χρονικό διάστημα και τα επέστρεψα πίσω μόλις διαπίστωσα ότι ο αριθμός των λαθών ξεπερνούσε κατά πολύ τον αναμενόμενο.

Οδηγίες: επαναλάβετε αυτό το πήγαινε/έλα επί το ¨κάμποσες φορές¨, πολλαπλασιάστε το αποτέλεσμα επί ικανό αριθμό κεφαλαίων και θα κατανοήσετε ακόμη έναν λόγο για τον οποίο, τον παλιό εκείνο τον καιρό, τόσο οι μυθοπλασίες όσο και οι επιστημονικές διατριβές ήταν εγχειρήματα δύσκολα, γεμάτα δοκιμασίες, απογοητεύσεις, μουτζούρες, παραπομπές, παροράματα, διορθωτικές παρεμβάσεις με γόμα, με ξυραφάκι, με σκολορίνη, με λεξικά, με υπομονή, στο περιθώριο,  στο τέλος, ή στην επόμενη έκδοση (επαυξημένη, αναθεωρημένη, ανακαινισμένη, εξωραϊσμένη και προπαντός διορθωμένη). 

Όμως ο μικρός μου αδελφός, ο Μάριος, με λυπήθηκε και μου ενεχείρισε μικρή μαγνητική δισκέτα με πρόγραμμα εκμάθησης πληκτρολογίου, μαζί με πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου, ονόματι first choice, πρωτόγονο για τα σημερινά μέτρα, αλλά θαυματουργό για τα τότε. Έτσι, ο Άλλος, ο επιλεγόμενος Ατίθασος καθώς επίσης και Ανυστερόβουλος Υπολογιστής, μπήκε στη ζωή μου. Μετά από μια λογική περίοδο άσκησης, τα κείμενα μου άρχισαν να σουλουπώνονται, τουλάχιστον οπτικά, και η εποπτεία μου πάνω τους ήτανε πλέον εφικτή χωρίς ζόρι και, κυρίως, χωρίς ανακατέματα τρίτων.

Ας πούμε λοιπόν ότι η συνταγή συγγραφής (τι να ρίξεις στο καζάνι όπου βράζουν οι καλές σου προθέσεις για την σύνταξη μιας λογό ή παρά λογο-τεχνικής παραγωγής) στην περίπτωσή μου περιλαμβάνει: α) χέρι λυμένο (το είπαμε), β) εκφραστική συμπίεση (την περιγράψαμε), και γ) την υιοθέτηση μιας τεχνολογικής καινοτομίας σχετικής με τα εργαλεία γραφής (την συμπληρώσαμε κι αυτή).

Άρα όλα είναι έτοιμα για να πάμε παρακάτω: στην αναζήτηση του στοιχειώδους εναρκτήριου μύθου προς επεξεργασία.

Αναζητώντας τον μύθο

Ένθετη συμβουλή προς νέους συμπάσχοντες: Ακόμη και αν έχετε αδυναμία στις φανταστικές αφηγήσεις, όπως ο υπο(μη)φαινόμενος, διαλέξτε μια θεματολογία αγκυρωμένη στις άμεσες εμπειρίες σας. Έτσι θα πατάτε σε στέρεο έδαφος και η αφήγηση θα δέσει καλύτερα. Όσο αφορά εμένα, τον καιρό εκείνο οι πιο επίκαιρες, (αν και όχι οι πιο συναρπαστικές) εμπειρίες μου αφορούσαν στην πανεπιστημιακή ζωή. Έτσι σιγά σιγά οι μυθοπλαστικές μου ιδέες άρχισαν να διαμορφώνονται και να περιπλέκονται ως εξής:

*Ας πούμε ότι βρισκόμαστε σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο, υποθετικό μεν, αλλά με πραγματικά χαρακτηριστικά.

*όπου ξαφνικά οι καθηγητές του αρχίζουν ένας ένας να κιτρινίζουν, να αποδημούν, ενώ ταυτόχρονα ο, τι απομένει από αυτούς εξαφανίζεται…

*ας φτιάξουμε κι έναν νεαρό ήρωα, χαμηλόβαθμο πανεπιστημιακό και ας τον κάνουμε βασικό ύποπτο, (έχει κίνητρο μια που του κλέβουν συστηματικά τις εργασίες οι οποίες υπογράφονται από ολιγόνοες ανωτέρούς του, έτσι ώστε να αποκτήσουν κι αυτοί ένα λαμπερό curriculum vitae. Αυτόν τον Ήρωα ας τον ονομάσουμε Αημαρξίδη, όχι, Αημαρκξύδη… ή καλυτέρα Αημαρκσίδη. Κίμωνας Αημαρκσίδης, ποντιακής καταγωγής,  χωρισμένος με παιδί και πεθερά.

*ας του δημιουργησουμε κι έναν φίλο, δημοσιογράφο, για να εμπλέξουμε και τα ΜΜΕ και ας του δώσουμε το όνομα ενός γράμματος της αλφαβήτου. Δέλτας.

*ας φιλοτεχνήσουμε και έναν ευαίσθητο αστυνομικό από χωριό, και ας τον αποκαλέσουμε Καραμούζο, έτσι, για να δώσουμε στην ιστορία μία αστυνομική απόχρωση

* ας προσθέσουμε και κάμποσους άλλους περιφερειακούς ήρωες, κατά βούληση…

και ας τους αφήσουμε να δράσουν, να ερωτευτούν, να ερευνήσουν, να καταδιωχθούν και να καταδιώξουν.

Τα άλλα θα διαμορφωθούν στην ανηφορική φάση της αφήγησης, αναζητώντας τους αυτό- και έτερο- καθορισμούς τους, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ.

Όλα αυτά σε ένα τοπίο  κάπως θολό, με μια φύση που παραπονιέται καθώς κάποια περίεργα γεωφυσικά φαινόμενα εκδηλώνονται αναπάντεχα, για να μπερδέψουν ακόμη περισσότερο τα νήματα της παραμυθίας.

Και μετά, από ένα σημείο και πέρα, ο αφηγητής-Θεός παύει να κάνει τα πάντα, οι ήρωες χειραφετούνται και κάνουν του κεφαλιού τους, οπότε η ¨λύση¨ έχει όλο και λιγότερες εναλλακτικές και η ιστορία αρχίζει να κατρακυλάει προς το Τέλος της. Αν και κινδυνεύεις να χάσεις τον έλεγχο, κακά τα ψέματα, είναι το πιο ευχάριστο και παραγωγικό μέρος της συγγραφής.

Αναζητώντας όνομα και τίτλο

Καθώς, ευτυχισμένος, το ατενίζεις έτοιμο, φρεσκοξεφουρνισμένο από τον εκτυπωτη, δεν αποφεύγεις να αναρωτηθείς ¨τι ακριβώς είναι τούτο¨;

Προϊόν φαντασίας (ενδεχομένως αχαλίνωτης); σίγουρα. Περιπέτεια; εν μέρει… Αστυνομικό; στις άκρες. Κάτι σαν αυτό που οι αγγλοσάξονες αποκαλούν campus roman (μυθιστορία πανεπιστημιακής θεματολογίας); ίσως, αλλά τότε το είδος δεν μου ήταν γνωστό, δεν ήξερα καν ότι υπήρχε.

Φτιάχνεις έναν προσωρινό τίτλο, και επειδή ¨ουδέν μονιμότερον¨, σου μένει μέχρι το τέλος: «Το πολυτεχνείο τρέμει». Και για να μη το μπερδέψει κανείς με το γνωστό Μετσόβιο και απαιτήσει άμεσες πολιτικές προεκτάσεις, προσθέτεις τη διευκρίνιση που κρίνεις καταλληλότερη σε υπότιτλο: Μυθιστόρημα Πανεπιστημιακής Φαντασίας με Αστυνομικές Αποχρώσεις.

Εντάξει, αλλά ¨Υπό¨; που έλεγαν κάποτε; Υπό ποίου ετελέσθη το αδίκημα. Ποίος ο υπεύθυνος λογοπλόκος;

¨Εγώ¨, απαντάει ένα τμήμα του εαυτού μου που δεν το γνωρίζω καλά, γιατί μιλάει αλλιώτικα από το πώς μιλάω συνήθως εγώ, γελάει πιο πολύ, ενίοτε παραληρεί και   βγάζει γλώσσα. ¨Εντάξει¨,  του λέω, ¨αλλά ανώνυμα, τουλάχιστον μέχρι να γνωριστούμε¨.

Λάθος. Εκ των υστέρων είμαι σίγουρος ότι πρόκειται περί λάθους. Οι ανωνυμίες κάνουν κακό. Σου δημιουργούν (όπως οι μάσκες μια βραδιά καρναβαλιού) μια ψεύτικη ευεξία που κρατάει λίγο (έως ότου ο εκδότης του επόμενου βιβλίου σου σε αποκαλύψει) και τελικά θα σου βγουν σε κακό. Κάτι ξέρω.

Εν πάση περιπτώσει, τότε είπα: υπογραφή: ένας ανώνυμος. Μετά το αντέστρεψα στο πιο εμφαντικό: Ανώνυμος Ένας (με τ’ όνομα!)

Και για την απαραίτητη βιογραφική αναφορά που προορίζεται για το αυτί του εξώφυλλου, σημείωσα τα ακόλουθα (προφητικά):

Ο Ανώνυμος Ένας

στην Αρχή ήταν ένας

φυσιολογικός άνθρωπος

κάποτε όμως διαπίστωσε

ότι -απροσδόκητα- τα πράγματα

γύρω του είχαν

αρχίσει να παίρνουν

λάθος στροφές

Στο Παρά Πέντε

συνειδητοποίησε τότε

πως ξανάρθε ο καιρός να πάρει

ριζοσπαστικές αποφάσεις

Είχε κάνει κι άλλες φορες

ριζικές ανακατατάξεις στη ζωή του

Μόνο που τούτη τη φορά

του βγήκε κάπως αλλιώς

Κάπως σα μυθιστόρημα πανεπιστημιακής

φαντασίας με αστυνομικές αποχρώσεις

Έτσι πέρασε

στην Ανωνυμία.

(συνεχίζεται μόλις βρω χρόνο… )

(προσεχώς μεταξύ άλλων: ο Α.Ε.

σε αναζήτηση εκδότη και ο Α.Ε.

σε αναζήτηση κοινού)

Ας αρχίσουμε από τα διαδικαστικά: το φοιτητικό κοινό του ιστολογοφόρου, θα έχει πληροφορηθεί, υποθέτω, ότι στη συνέλευση του Τμήματος, την περασμένη Δευτέρα αποφασίστηκε το εξάμηνο να παραταθεί για τρεις εβδομάδες. Τελειώνουμε λοιπόν την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου.

Η εξεταστική περίοδος αρχίζει στις 9 Φεβρουαρίου και διαρκεί μόνο τρεις εβδομάδες, έως τις 27. Το εαρινό εξάμηνο αρχίζει στις 3 Μαρτίου.

Αυτό για εμάς σημαίνει:

Ως προς την  ¨Κοινωνιολογία της μαζικής επικοινωνίας¨, τρία ακόμη μαθήματα και παράταση (τελευταία) της ημερομηνίας παράδοσης  των ασκήσεων για την Τετάρτη  28 Ιανουαρίου. Η εκπόνηση και η έγκαιρη παράδοση της άσκησης αποτελούν προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις (προφορικές, εκτός απροόπτου) εξετάσεις.

Ως προς την ¨Γλώσσα και κοινωνική διάσταση του ραδιοφώνου¨, τρία ακόμη μαθήματα (εκ των οποίων το ένα έγινε ήδη χτες), στα οποία ενδεχομένως θα παρουσιαστούν ορισμένες από τις εκπομπές/εργασίες που έχετε ήδη καταθέσει. Τελευταία προθεσμία παράδοσης εργασιών/εκπομπών η Παρασκευή 30 Ιανουαρίου.

Σημείωση 1. Περισσότερες πληροφορίες μόλις ανακοινωθεί το πρόγραμμα των εξετάσεων.

Σημείωση 2. Οι εργασίες παραδίδονται, όπως πάντα, ή σε εμένα προσωπικά (στο μάθημα ή τις ώρες συνεργασίας με τους φοιτητές) ή στον Άρη, ή στο Θυρωρείο, ή εναποτίθενται στη θυρίδα μου.

Σημαντικό: Μόλις μου κοινοποιηθούν τα ονόματα των φοιτητών παλαιοτέρων ετών που δικαιούνται και επιθυμούν να εξεταστούν αυτή την περίοδο, θα ανακοινώσω τις σχετικές ημερομηνίες. (Σημειώνω ότι -κατά κανόνα- για αυτές τις εξετάσεις ισχύει η ύλη και η άσκηση που είχαν όταν παρακολουθούσαν το μάθημα). Ημερομηνία λήξης για την παρουσίαση ασκήσεων η Παρασκευή 30 Ιανουαρίου).

Αλλάζω θέμα, καθώς  θέλω να ευχαριστήσω:

Τον σημαντικό νέο (ο καθένας -δηλαδή εγώ- έχει τα δικά του ηλικιακά κριτήρια και αφετηρίες) διανοούμενο Χρήστο Μόρφο, χειριστή μεταξύ άλλων του μπλογκ ¨Θεαμαπάτες και Δικτυώματα¨, ο οποίος έκανε αναφορά στο ιστολογοφόρο και στα συναφή συγραφικά/παραλογοτεχνικά μου πονήματα, ελπίζοντας ότι σύντομα θα τον γνωρίσω και από κοντά.

Για τον ίδιο λόγο, τον παλιό καλό συνεργάτη της εποχής της ραδιοφωνικής άνοιξης (απίθανες, διασκεδαστικές, δημιουργικές στιγμές ραδιοφώνου καθώς στήναμε το Ρ.Σ. του Δήμου Καλαμαριάς) Τέλη Κελεσίδη, δημιουργό, μεταξύ άλλων του μπλογκ ¨Παρέμβαση¨ της Κομοτινής.

Τα παιδιά της  Διαδικτυακής Κοινότητας Φοιτητών, από την Πάτρα, για την αναφορά τους σε κείμενο του ιστολογοφόρου.

Τον Ηλία, την Αννα Σίλια, τον Αρνητικό, τον Avak και τους φοιτητές μου για τα σχόλιά τους.

Τα λέμε… Β.Ν.

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε πριν μερικά χρόνια, την περίοδο που σύμφωνα με τις  δημοσκοπήσεις που μας ταλαιπωρούσαν  τότε, άλλο κόμμα θέλαμε στη κυβέρνηση και άλλου κόμματος τον αρχηγό προτιμούσαμε για πρωθυπουργό.  (Τότε μας έλεγαν ότι θέλουμε Πρωθυπουργό Σημίτη με κυβέρνηση Ν.Δ.)  

Το θυμήθηκα καθώς ο κατακλυσμός των ετερογενών και δυσερμήνευτων δημοσκοπήσεων ξανάρχισε (τώρα υποτίθεται ότι προτιμάμε Καραμανλή με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ!). 

Έγραφα τότε…

Θα σας έχει συμβεί, πιστεύω, να διαβάσετε κείμενα απορημένων ή και εμβρόντητων  σχολιαστών που προβληματίζονται γιατί οι απαντήσεις των Ελλήνων στα ερωτήματα των δημοσκόπων μοιάζουν αλλοπρόσαλλες, αν όχι εντελώς παράλογες. Και γιατί, άραγε, οι προεκλογικές δημοσκοπήσεις διαψεύδονται τόσο συχνά από τα εκλογικά αποτελέσματα.

Παραδείγματος χάρη, εκπλήσσονται και γράφουν:

Μα είναι δυνατόν; Οι Έλληνες προτιμούν πρωθυπουργό από ένα κόμμα και κυβέρνηση από άλλο!

Και συνήθως καταλήγουν στο να τα βάζουν με το ασυνεπές όσο και αμετροεπές (πιθανότατα βαλκάνιας προέλευσης) στοιχείο που κατοικοεδρεύει στα μύχια υποστρώματα του νεοελληνικού χαρακτήρα. Στοιχείο απρόβλεπτο, που δε χάνει ευκαιρία να έρθει στην επιφάνεια μόνο και μόνο για να μπερδέψει ανύποπτους δημοσκόπους και καλοπροαίρετους σχολιαστές.

Ωστόσο, αν το καλοσκεφτεί κανείς, είναι πιθανό τα ενδεχόμενα αίτια αυτής της αξιοπερίεργης συμπεριφοράς να είναι περισσότερα του ενός.

Σας απαριθμώ μερικά με δημοσκοπική επιμέλεια:

α) Οι Έλληνες τρελάθηκαν

β) Οι Έλληνες έχουν απλώς δίκιο και πρέπει να ξαναδούμε τους βασικούς όρους του Συστήματος

γ) Οι δημοσκοπήσεις είναι στραβές

δ) Οι Έλληνες έχουν χιούμορ

ε) Άλλο

Και επειδή, κατά κανόνα, ψήγματα αλήθειας βρίσκονται σε πολλές και διαφορετικές όψεις ενός ζητήματος, ας αποπειραθούμε να ψάξουμε λίγο αυτά τα ενδεχόμενα.

α) Είναι τρελοί αυτοί οι Έλληνες!

Θα μπορούσε να είναι και έτσι. Θα μπορούσε το πρόσφατο όσο και γρήγορο πέρασμα της χώρας στην εποχή του παγκοσμιοποιούντος νεοφιλελευθερισμού να έχει δημιουργήσει επικίνδυνα σοκ στη συλλογική ψυχική ισορροπία.

Ίσως να μην είμαστε ακόμη σε θέση να καταλάβουμε πως, για παράδειγμα, είναι δυνατό να εκσυγχρονίζεις το έρμο το κράτος απορυθμίζοντάς το εντελώς. (Και σιγά-σιγά, έστω και αν κανείς δε μας το εξηγεί με ακρίβεια, υποψιαζόμαστε πια τι πάει να πει -και τι θέλει να κάνει- αυτός ο πολιτικο-οικονομικός νεολογισμός –απορρύθμιση– που μπήκε τόσο έντονα, όσο και στη ζούλα, στη ζωή μας).

Ή πάλι, πώς είναι δυνατό, για να περιορίσεις τις εγκληματικές συμπεριφορές (ως εάν επρόκειτο για το γνωστό αυγό του Κολόμβου και κανένας να μη το είχε σκεφτεί ως τα τώρα), να πρέπει απλώς να νομιμοποιήσεις μερικές!

Μπροστά σε κάτι τέτοιες αντιφάσεις το να γίνεις ένας (ωραίος) τρελός ίσως να μην είναι το μεγαλύτερο κακό. Έστω κι αν θα υποφέρουν μια στάλα κάποιοι αναλυτές, σχολιαστές και δημοσκόποι.

β) Οι Έλληνες έχουν δίκιο, αλλά ο γιαλός είναι στραβός (ή ο βασιλιάς ξεβράκωτος).

Εδώ θα πρέπει να δει κανείς το θέμα ανά περίπτωση.

Ίσως, ας πούμε, πίσω από την εκ πρώτης όψεως σχιζοφρενική επιλογή ετερόχρωμων και ετεροκομματικών συνδυασμών διακυβέρνησης να κρύβεται μια απλή διαπίστωση που δύσκολα διαψεύδεται:

Κύριοι άρχοντες της δημόσιας ζωής,  τα κόμματά σας έχουν χάσει την ικανότητα σαφών και μονοσήμαντων απαντήσεων πάνω στα βασικά και τα καίρια προβλήματα των καιρών. Τα λόμπι και οι ομάδες πίεσης έχουν πλέον διακομματική σύσταση και ανταπόκριση. Έτσι και εγώ, ο απλός πολίτης, σας πήρα χαμπάρι και διεκδικώ να κάνω διακομματικές επιλογές, έως ότου το Σύστημα ή οι συγκυρίες να μου επιτρέψουν να κάνω κάτι αποτελεσματικότερο.

Ή, ακόμη:

Κύριοι, αφού έχω επανειλημμένα διαπιστώσει ότι αλλάζετε εύκολα και απροειδοποίητα άποψη και θέση  για σημαντικά θέματα, διεκδικώ και εγώ, ο απλός πολίτης, να κάνω το ίδιο σε σχέση με τις εκλογικές μου προτιμήσεις. Ήγουν, να σας εμπιστεύομαι την παραμονή και να σας μαυρίζω ανήμερα των εκλογών!

Βέβαια, όλα αυτά, καθώς και άλλα αντίστοιχα, θα μπορούσαν εύκολα να υποστηριχτούν, αρκεί οι δημοσκοπήσεις να μπορούσαν να θεωρηθούν εκ προοιμίου σωστές.

Όμως, σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ενδέχεται εμείς, κατά τα άλλα ψυχικά υγιείς, να αρμενίζουμε κατά το δοκούν, πλην όμως …

γ ) Οι δημοσκοπήσεις είναι στραβές

Κάποιος ειδήμων είπε κάποτε ότι οι στατιστικές είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να πει κανείς ψέματα. Αν αυτό ισχύει για τη Στατιστική έρευνα (που στο κάτω-κάτω όλους τους ρωτάει, όλους τους αποτυπώνει), σκεφτείτε πόσο περισσότερο ταιριάζει στη  δειγματοληπτική ανίχνευση των απόψεων μεγάλων πληθυσμών (που ρωτάει μόνον μερικούς, επί τούτου επιλεγμένους).

Δεν είναι πια μόνον οι ειδήμονες που ξέρουν ότι οι απαντήσεις των ερωτώμενων είναι δυνατό να επηρεαστούν από ένα σωρό παράγοντες, αλλά αρχίζει πλέον να το υποπτεύεται και ο απλός πολίτης. Το πώς θα επιλεγεί το δείγμα, το πώς θα διατυπωθούν οι ερωτήσεις, το πώς θα γίνει η περίφημη στάθμιση των καταγεγραμμένων στοιχείων και πολλά άλλα, μπορούν να επηρεάσουν αποφασιστικά (και διαστρεβλωτικά) τη διαμόρφωση ενός αποτελέσματος που εκ πρώτης όψεως ενδέχεται να μοιάζει αντικειμενικό και άψογο.

Επί πλέον, ήταν ανέκαθεν γνωστό ότι στις μαζικές κοινωνίες η δημοσίευση μιας δημοσκόπησης μπορεί να επηρεάσει την υπάρχουσα κατάσταση, την οποία υποτίθεται ότι θέλει απλώς να ανιχνεύσει.

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι αποκλείεται να διερευνηθούν δειγματοληπτικά και με επιτυχία οι τάσεις που εκάστοτε επικρατούν στην ευρύτερη κοινωνία. Σημαίνουν μόνον ότι (τουλάχιστον σήμερα) συμβαίνει οι αληθέστερες και αντικειμενικότερες δειγματοληπτικές διερευνήσεις να είναι εκείνες που δεν γίνονται για να δημοσιευτούν, αλλά, αντίθετα, εκείνες που οι εντολείς και οι διεξαγωγείς τους τις κρατούν επιμελώς κρυφές, μια που αποτελούν στοιχεία για την κατάστρωση επιτελικών σχεδίων και πολιτικών (και έχουν ακριβοπληρωθεί ακριβώς για να είναι αποκλειστικής χρήσεως).

Και μια που οι δημοσκοπήσεις σπάνια διεξάγονται από μη κερδοσκοπικά ιδρύματα με αποκλειστικό στόχο το καλό της επιστήμης και της γνώσης γενικότερα, παρά αποτελούν τα προϊόντα ιδιωτικών εταιρειών που λειτουργούν σύμφωνα με τους αδυσώπητους νόμους της Αγοράς, καλό θα ήταν να υπήρχε κάποιος έλεγχος που να προστατεύει τον πολίτη από τις παραποιημένες διερευνήσεις της κοινής γνώμης, σε αναλογία με εκείνον που επιχειρεί να προστατεύσει όσους καταναλώνουν τα λοιπά εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες.

Έως ότου όμως κάποιος μας προστατεύσει, το μόνο που ίσως μας απομένει (και μας σώζει) είναι να… 

δ) Οι Έλληνες έχουν χιούμορ.

Και να απαντούν στις δημοσκοπήσεις όχι μόνο όπως τους κατέβει τη στιγμή (ακριβώς) εκείνη, αλλά και με μια εσκεμμένη χιουμοριστική και ανατρεπτική διάθεση, που θα τους επιτρέψει, καθώς θα διαβάζουν τους προβληματισμούς και τις ιερεμιάδες των απεγνωσμένων αναλυτών, να διασκεδάζουν όσο περίπου ο κούνελος που πιάνει τον Αλέκο ανενημέρωτο για τις τιμές της αγοράς ηλεκτρονικών. (save Alekos!) Πάντως, στους σχετικιστικούς και μεταμοντέρνους καιρούς που διάγουμε κανείς δεν αποκλείει η απάντηση στους παραπάνω προβληματισμούς να μην είναι παρά )… 

 ε)  Άλλο! (ή άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε…)

                                         Β. Ν.

(Σελίδες από την ¨Πολυετή σβέση φανού¨ του Νίκου Μοσχοβάκου[1])

Βαβέλ

Στιλπνές καλόφωνες λέξεις

μικρά κομψά τεχνουργήματα

που τα μακρά διακρίνονται

κατά την εκφορά τους των βραχέων

και τα χειλεόφωνα των οδοντοφώνων

χρησιμοποιούνται από τους ειδικούς,

για το κτίσιμο του εκκωφαντικού τοπίου

που στη μέση του

δεσπόζει επιβλητικός ο Πύργος της Βαβέλ

 Μάχομαι μόνος

Μισθοφόρος εντός των τειχών

του κάστρου των ιπποτών αμύνομαι.

Αμύνομαι γενικώς.

Με ξεναγό τις εικόνες άλλων καιρών

και τα παιδικά μου όνειρα

διαπερνώ την οξείδωση

και φτάνω μέχρι τον πυρήνα.

Κι αίφνης μ’ ευχαρίστηση  διαπιστώνω

ότι δεν είμαι μισθοφόρος.

Διαπιστώνω ότι αμύνομαι για να

υπερασπιστώ δικά μου πράγματα.

Μάχομαι έστω και μόνος.