Με το έβδομο ιντερμέδιο, το πρώτο μέρος του οποίου αναρτώ σήμερα, ολοκληρώνεται η σύνδεση του έβδομου μέρους του μυθιστορήματος,  με το επόμενο και τελευταίο μέρος. Μετά την ανάρτηση και του δεύτερου τμήματος του ιντερμέδιου, τις προσεχείς ημέρες, δε θα μένει παρά ένα ακόμη μέρος, το όγδοο (υπολογίζω καμιά δεκαριά μικρά κεφάλαια) για να ολοκληρωθεί  το όλο αφηγηματικό πόνημα. Καιρός είναι, θα έλεγα!

Το ιντερμέδιο εφτά περιέχει (όπως και η εισαγωγή) αποσπάσματα κειμένων του ιστορικού Ευέλπιδος του Μεγαρέως τα οποία μόλις πρόσφατα ήρθαν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ερευνών, μάλλον (δεν αποφάσισα ακόμη) στα ερείπια του Λυκείου του Αριστοτέλη.

Ιντερμέδιο VII   

Κρίσιμα χρόνια

Πρόκειται και εδώ για την μετάφραση στην νεοελληνική γλώσσα ορισμένων ευανάγνωστων σπαραγμάτων από τις καταγραφές του Ευέλπιδος του Μεγαρέως που ανεβρέθησαν πρόσφατα. Το ακόλουθο τμήμα το οποίο αναφέρεται στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 330 και του 327 π.Χ., εκτιμάται ότι συνεγράφη λίγο πριν ή αμέσως μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και, σε κάθε περίπτωση, πριν από την έναρξη του πολέμου μεταξύ των διαδόχων. Προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν τον τόπο της συγγραφής αν και θεωρείται πιθανόν τα κείμενα να συνετάχθησαν στην Αθήνα.

Στη θέση των δυσανάγνωστων ή απολεσθέντων τμημάτων σημειώνεται το σύμβολο […]

1.΄Όπου ο Εύελπις αναφέρεται στην κρισιμότητα των χρόνων εκείνων

[…] Σήμερα είναι πλέον προφανές, ότι η χρονιά εκείνη, η τελευταία μετά την εκατοστή δωδέκατη Ολυμπιάδα[1] και η πρώτη μετά την επιστροφή μου στην Αθήνα με τους ¨τυραννοκτόνους¨, ήταν μια περίοδος αλλαγών (μέσα σε μια ευρύτερη εποχή ανασχηματισμών και αναδιατάξεων) η οποία  επηρέασε  καίρια την παραπέρα διαδρομή της Ιστορίας. Σήμερα βέβαια, που από τότε έχει μεσολαβήσει ένα ικανό χρονικό διάστημα, αυτό είναι ευκολότερα διακριτό.  Τότε όμως, πολλοί, ακόμη και από εκείνους που είχαν μελετήσει τα φαινόμενα και τις ιδιαιτερότητες της Ιστορίας, είχαν εμποδιστεί από τις καθημερινές ανατροπές και εκπλήξεις να εκτιμήσουν συνολικά τα γεγονότα  και να διαισθανθούν τις μελλοντικές τους επιπτώσεις.

Ωστόσο υπήρξαν και κάποιοι που έχοντας μια πιο απροκατάληπτη αίσθηση της Ιστορίας, επηρεάστηκαν έντονα από τις εξελίξεις της περιόδου εκείνης και άρχισαν να αναθεωρούν ορισμένες ενθουσιώδεις αρχικές αντιλήψεις και να αναζητούν, εντονότερα από άλλοτε, εναλλακτικές προτάσεις και πολιτικές. Ένας από αυτούς ήταν, φυσικά, ο προϊστάμενός μου ο Καλλισθένης ο Ολύνθιος. Εάν κατάφερε κάτι ή όχι θα φανεί ίσως αργότερα. Κανείς ωστόσο δεν θα μπορέσει να τον κατηγορήσει ότι δεν πήρε θέση, έστω κι αν χρειάστηκε να πληρώσει γι αυτό. […]

Αλλά ας έρθουμε -συνοπτικά- στα όσα συνέβησαν τη χρονιά εκείνη, καθώς και στα δύο επόμενα χρόνια. Δηλαδή κατά τα τρία συνολικά χρόνια που παρέμεινα τότε στην Αθήνα, έως ότου οι  δραματικές εξελίξεις με υποχρεώσουν, παρά την αντίθετη προτροπή του Καλλισθένη,  να επιστρέψω εσπευσμένα στο μέτωπο της εκστρατείας.

Το γεγονός ότι η αφήγησή μου δεν είναι λεπτομερειακή ή και επαρκώς ακριβής σχετικά με τα όσα συνέβησαν αυτό το χρονικό διάστημα στην Ασία, οφείλεται ακριβώς στο ότι βρισκόμουν στην Αττική και η πληροφόρησή μου για τα τεκταινόμενα στο μέτωπο ήταν έμμεση. Ωστόσο, αργότερα, είχα την ευκαιρία να επαληθεύσω πολλές από τις μαρτυρίες που χρησιμοποιώ στο παρόν κείμενο.

 *

2. Όπου ο Εύελπις αναφέρεται στις επιπτώσεις της ¨λήξης¨ της Πανελλήνιας Εκστρατείας.

Θα πρέπει εδώ να επαναλάβω ότι η διακήρυξη του Αλέξανδρου για την αίσια λήξη της εκστρατείας μετά την ευτυχή υλοποίηση των στόχων που είχε θέσει το Συνέδριο της Κορίνθου, βρήκε την Αθήνα, αλλά και πολλές άλλες -ισχυρές ακόμη- ελληνικές πόλεις, απροετοίμαστες. Όλα γίνονταν πολύ γρήγορα. Και αυτή είναι μάλλον η αιτία που δεν υπήρξαν από μέρους τους ορατές αντιδράσεις. Ούτε πανηγυρισμοί, ούτε δυσαρέσκεια. Περισσότερο, θα έλεγα, μια στάση -εναγώνιας- αναμονής.

 Επί πλέον, δεν ήταν σαφές  εάν η ¨λήξη¨ που ανάγγειλε ο Μακεδόνας ηγέτης, σήμαινε και το τέλος των δομών του Συνεδρίου. Ας σημειώσουμε ότι αυτός ο -αμφικτιονικού τύπου- θεσμός ήταν καινοφανής και ότι δεν υπήρχαν προηγούμενα σημεία αναφοράς ούτε στα ελληνικά ούτε σε τυχόν άλλα διεθνή χρονικά.   Μέχρι τότε, πέρα από τις πόλεις (γνωστές και αγαπημένες από τους Έλληνες αυτόνομες μορφές διοίκησης) και τα ¨κοινά πόλεων¨ (χαλαροί συνασπισμοί που είχαν κυρίως πολιτιστικές και θρησκευτικές αρμοδιότητες) υπήρχαν μόνον αυτοκρατορίες (βασικά μία, η περσική) ή ευκαιριακές συσπειρώσεις πόλεων μπροστά σε κοινούς κινδύνους, αλλά χωρίς προβολές στο μέλλον πέρα από την  συντονισμένη κοινή άμυνα.

Υπήρχαν βέβαια και οι συνήθεις ηγεμονικές πόλεις με τις επιρροές τους, αλλά μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο που τις αποδυνάμωσε δραστικά, οι προοπτικές τους φαίνονταν απολύτως περιορισμένες. Εξ άλλου οι ηγεμονικές πόλεις προϋπέθεταν την κοινή πολιτειακή μορφή των δορυφόρων τους (βασικά αθηναϊκού ή σπαρτιατικού τύπου) και δημιουργούσαν συχνά ¨δημόσια άγη¨ επιβολής (βλέπε την περιβόητη περίπτωση της Μήλου[2]).

Το Συνέδριο, αντίθετα, προέβλεπε τη διοργάνωση μιας κοινής εκστρατείας, από πόλεις με ετερογενή εσωτερικά καθεστώτα, πράγμα πολύ πιο σύνθετο και δεσμευτικό. Κοινή εκστρατεία υπήρχε στη βαθειά  κοινή μνήμη των Ελλήνων: εκείνη που περιέγραφε ο Όμηρος στα έπη του. Όμως στους μύθους αυτούς τα επί μέρους καθεστώτα ήταν ομοιογενή: Γένη με επικεφαλής ημίθεους βασιλείς. Τώρα όχι.  Ίσως λοιπόν το Συνέδριο, έλπιζαν πολλοί, να μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία σε εξελίξεις που θα οδηγούσαν σε μια ισχυρή Αμφικτιονία νέου τύπου, που με τη σειρά της θα εγκαινίαζε τις νέες (ελληνικές) μορφές ευρείας διοίκησης.

Η ανακοίνωση όμως της μακεδονικής ηγεσίας δεν προσδιόριζε κάτι σχετικό με το μέλλον του Συνεδρίου της Κορίνθου. Στην πράξη, ο θεσμός θα εξακολούθησε τυπικά να λειτουργεί, αλλά δύσκολα θα μπορούσε να τον επικαλεστεί πλέον κανείς ως υπόδειγμα μιας εναλλακτικής ενοποίησης.

Εξάλλου, εάν μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι υπήρχε στο μέτωπο μια κάποια ομάδα πρέσβεων των λοιπών ελληνικών πόλεων με τυπική έστω επιρροή πάνω στις βασικές αποφάσεις της εκστρατείας, αυτή, μετά την παραπάνω επίσημη διακήρυξη έπαψε, επισήμως πλέον, να υπάρχει. […]

 *

3. Όπου ο Εύελπις περιγράφει τις ομάδες με ανερχόμενη επιρροή στην Αυλή του Αλέξανδρου.

Στο μέτωπο της εκστρατείας, συγκεκριμένα στα Εκβάτανα όπου στην αρχή αυτής της περιόδου  βρισκόταν το επιχειρησιακό επιτελείο, το ουσιαστικό ¨κλείσιμο¨ του Συνεδρίου, συνέπεσε με μία ορατή αναβάθμιση της επιρροής δύο ομάδων: Της ομάδας των περσών που φάνηκαν πρόθυμοι να συνεργαστούν με την νέα διοίκηση, και εκείνης της ετερόκλητης ομάδας μεγαλεμπόρων, εκπροσώπων των πλούσιων αλλά κατακτημένων από τους πέρσες περιοχών και ελλήνων σοφιστών που συνεργάστηκαν προκειμένου να ελέγξουν κατά το δυνατό τις εξελίξεις.

Εμείς αυτές τις συσπειρώσεις τις είχαμε ήδη εντοπίσει.  

Στη πρώτη συμμετείχαν οι Πέρσες ευγενείς και αυλικοί που διατήρησαν τα αξιώματά τους ή που τους αποδόθηκαν άλλα∙ επίσης, ένα μέρος του ιερατείου του Αχούρα Μάσδα  και των λοιπών θεών με γηγενή περσική προέλευση. Ωστόσο, τουλάχιστον στην αρχή, μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες αυτής της ομάδας, θα μπορούσε να θεωρηθεί η βασιλομήτωρ Σισίγαμβρη, η οποία έδειχνε κάτι παραπάνω από βαθιά εκτίμηση προς τον Αλέξανδρο. Ήταν σε όλους γνωστό πως, κατά τη γνώμη της, ένας συμβιβασμός με τον Δαρείο ήταν εφικτός και η σύναψη μιας συμφωνίας μαζί του, ενδεχομένως επικυρωμένη από τον γάμο με μια πριγκίπισσα από το γένος των Αχαιμενιδών, θα εξασφάλιζε στον μεν Μακεδόνα τη νομιμοποίηση της διαδοχής στο ασιατικό θρόνο, στον δε Δαρείο την συνέχιση της παραμονής στην εξουσία ως επικεφαλής κάποιου μεγάλου τμήματος της Αυτοκρατορίας. Η Σισίγαμβρη πιθανώς θεωρούσε ότι μελλοντικά οι ισορροπίες θα μπορούσαν να ανατραπούν προς όφελος των Περσών.

Το γεγονός ότι ο Δαρείος αιχμαλωτίστηκε από τους αντάρτες πρίγκιπες και ότι ο Αλέξανδρος έσπευσε να τους κυνηγήσει και να τους τιμωρήσει, δικαίωσε προς στιγμήν την πολιτική της Περσίδας. Όμως ο θάνατος του Μεγάλου Βασιλέα πριν προλάβει να συνεννοηθεί με τον Μακεδόνα για οτιδήποτε, έριξε τη μητέρα του σε βαθειά θλίψη και πιστεύω ότι η παρέμβασή της σταμάτησε εκεί.

 Ωστόσο υπήρχαν πολλοί άλλοι, ευγενείς, ιερείς και αυλικοί, που είχαν επιλέξει την πολιτική της ελληνοπερσικής συγκυριαρχίας και προσπαθούσαν να πείσουν τους μακεδόνες ότι κάτι τέτοιο ήταν εφικτό και συμφέρον και για τις δύο εθνότητες.  Όλοι οι παραπάνω επιδείκνυαν απέναντι στον Αλέξανδρο όλη εκείνη την εθιμοτυπική υποταγή με την οποία συμπεριφέρονταν άλλοτε στον Αχαιμενίδη μονάρχη. Εν τέλει, τους Μακεδόνες δεν κατάφεραν να τους πείσουν. Τον Αλέξανδρο όμως έμοιαζαν να τον πείθουν  κάθε μέρα και περισσότερο.  

Στην άλλη ομάδα, η υπηρεσία μας είχε ήδη δώσει ένα όνομα: ¨Οι Άλλοι¨. Οι συνιστώσες της ήταν ετερογενείς και ετερόκλητες, εν τούτοις ¨οι Άλλοι¨ είχαν ήδη καταφέρει να είναι καλύτερα οργανωμένοι από τους προσκείμενους Πέρσες, ίσως επειδή κανένας, πλην ημών (εννοώ την υπηρεσία των λογίων του Καλλισθένη και του Ευμένη), δεν τους απέδιδε ιδιαίτερη σημασία.   

Εμείς, ξέραμε ήδη τον συντονιστικό ρόλο του σοφιστή Ανάξαρχου, καθώς και τη χρηματοδότηση που παρείχαν στην ομάδα οι πλούσιοι βαβυλώνιοι έμποροι και το ιερατείο των (επίσης εμπορευόμενων) θεών της Μεσοποταμίας.  Ξέραμε επίσης ότι η ομάδα είχε τη στήριξη ορισμένων κύκλων των ¨συνακολουθούντων¨, καθώς και κάποια -μάλλον ευκαιριακή, όπως τελικά αποδείχτηκε- σχέση με τον υπεύθυνο για τα οικονομικά της εκστρατείας, τον Άρπαλο του Μαχάτα.

Η ομάδα αυτή διέθετε ταλαντούχους αυλοκόλακες (όπως ο ίδιος ο Ανάξαρχος ο Αβδηρίτης ο επιλεγόμενος και Ευδαιμονικός), οι οποίοι, αν και δεν τους ενδιέφερε η πολιτική της συγκυριαρχίας  με τους Πέρσες, ενθάρρυναν κάθε κίνηση που ενίσχυε την αναδημιουργία μιας αυτοκρατορικής νοοτροπίας περσικού τύπου, αρχίζοντας από την ενίσχυση της τελετουργικής επιβολής του Αλέξανδρου και φθάνοντας έως την υποστήριξη της ¨θεοποίησής¨ του. Επί πλέον οι ¨Άλλοι¨ δεν έχαναν ευκαιρία να παροτρύνουν τον Μακεδόνα να συνεχίσει άμεσα την εξαντλητική εξόρμηση προς τα ανατολικά, έστω κι αν αυτή δημιουργούσε προβλήματα στους κατάκοπους βετεράνους  στρατιώτες, με στόχο τις χώρες της Ινδίας, τις εμπορικές συναλλαγές με τις οποίες φιλοδοξούσαν να αναλάβουν κατ’ αποκλειστικότητα.

 *

4. …και άλλους παράγοντες που διαμορφώνουν το κλίμα στην εκστρατεία εκείνη την περίοδο.

Βασικά εμπόδια στις επιδιώξεις των Άλλων ήταν, εκ των πραγμάτων, τα ακόλουθα:

Πρώτα απ’ όλα η καθιερωμένη ελληνική νοοτροπία του ¨μέτρου¨ και της ¨ισορροπίας¨ που αποστρεφόταν τις ποσοτικές υπερβολές.

Οι Έλληνες είχαν πολεμήσει και παλιότερα ενάντια στην Αυτοκρατορία, την είχαν νικήσει και αισθάνονταν ότι δικαιούνταν να την αντιμετωπίζουν με συγκαταβατική επάρκεια, αν όχι με περιφρόνηση. Αλλά υπήρχε και η αποστροφή των Ελλήνων, ιδιαίτερα του Νότου, προς κάθε συγκεντρωτική μορφή διακυβέρνησης και κάθε απόπειρα προσωπολατρίας.  Μέχρι τότε, τόσο ο Φίλιππος όσο και ο Αλέξανδρος είχαν σεβαστεί τις τοπικές ιδιαιτερότητες ακόμη και όταν είχαν ως πρότυπό την δημοκρατική Αθήνα.  Έτσι, μετά την ήττα του Άγη των Λακεδαιμονίων από τον Αντίπατρο και  παρά τις αντιδράσεις ικανών πολιτικών όπως ο Δημοσθένης, οι περισσότερες πόλεις βρίσκονταν σε μία μάλλον ευμενή προς το μακεδονικό βασίλειο αναμονή των εξελίξεων∙ το οποίο όμως βασίλειο δεν θεωρούσαν σε καμία περίπτωση ως ενδεχόμενο αντικαταστάτη των Περσών στην επαναδημιουργία της γνωστής αυτοκρατορίας .

Οι ¨Άλλοι¨ λοιπόν είχαν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι με το τέλος της ισχύος των συμφωνιών της Κορίνθου, αν και ήξεραν ότι μια διαφορετική από τη δική τους αντίληψη θα εξακολουθούσε να υπάρχει στην ηγετική ομάδα της εκστρατείας, όσο θα υπήρχαν εκεί άνθρωποι με Αριστοτέλειες (τους ενοχλούσε, εκτός των άλλων,  που ο δάσκαλος του Αλέξανδρου ήταν εγκατεστημένος πλέον στην Αθήνα) ή Ισοκράτειες  ή παραπλήσιες αντιλήψεις. Τίποτα επομένως το παράξενο στην χρόνια αντιπάθειά τους προς την υπηρεσία του Καλλισθένη και του Ευμένη. Ούτε βέβαια θα εκπλησσόταν κανείς αν θα προέκυπταν αναμεμειγμένοι στα τραγικά γεγονότα που συνόδεψαν τις νίκες και τους ενθουσιασμούς της περιόδου εκείνης

Όμως υπήρχαν και άλλοι ισχυροί αντίπαλοι, τόσο των επιδιώξεων των ενδοτικών περσών όσο και εκείνων των χρηματόφιλων και χρησιμοθηρικών οπαδών του Αβδηρίτη. 

Αναφέρομαι, τόσο στη βάση του μακεδονικού στρατεύματος, όσο και σε μεγάλο μέρος των ηγετών του.

Όσον αφορά στη βάση θα πρέπει να αναφέρουμε ότι κατά τη διάρκεια της εκστρατείας ο θεσμός της ¨Εκκλησίας των Μακεδόνων¨ δεν είχε καταργηθεί, αν και είχε περιπέσει σε σχετική αδράνεια και έτσι, τουλάχιστον θεωρητικά, υπήρχε πάντα το  βήμα όπου τα αιτήματα και οι τυχόν δυσαρέσκειες των μακεδόνων στρατιωτών θα μπορούσαν να  διατυπωθούν, να ακουστούν και να επηρεάσουν τις αποφάσεις της ηγεσίας.

Ο Αλέξανδρος ενδιαφερόταν για τη γνώμη και το ηθικό των μαχητών. Έτσι, όταν χάρη σε ένα τέχνασμα, δηλαδή υποκλέπτοντας την αλληλογραφία των οπλιτών με τα σπίτια τους (μια μέθοδος εμπνευσμένη από τους Άλλους) έμαθε για τη γενικευμένη κούραση και την επιθυμία επιστροφής στην πατρίδα που κυριαρχούσε στο στράτευμα, συγκάλεσε αμέσως την Εκκλησία∙ εκεί  κατάφερε, ακόμη μία φορά, να πείσει την βάση να τον ακολουθήσει.

¨Υπάρχουν ακόμη  σατραπείες που μας αντιστέκονται¨ τους είπε. ¨Αν μας δούνε να αποχωρούμε θα μας θεωρήσουν περαστικούς επιδρομείς, θα πάρουν θάρρος και θα μας καταδιώξουν ίσαμε τα παράλια. Έχετε σκοπό να με αφήσετε να συνεχίσω μόνο με εθελοντές;¨ Το φιλότιμο των στρατιωτών απάντησε: ¨Όχι! Ποτέ!¨, αλλά ούτε η κούραση ούτε η νοσταλγία για τις οικογένειες και την πατρίδα εξαφανίστηκε.

Όσο αφορά στους Εταίρους και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη, ακόμη και μερικούς στρατηγούς άμεσα συνδεμένους με τον βασιλέα, εκεί οι διαφωνίες αφορούσαν μόνον εν μέρει στις παραχωρήσεις υψηλών αξιωμάτων προς τους συνεργαζόμενους Ιρανούς∙ η κορύφωση των αντιδράσεων εκδηλώθηκε όταν -αυτήν ακριβώς την περίοδο- ο Αλέξανδρος άρχισε να υιοθετεί περσικές μορφές συμπεριφοράς και ενδυμασίας και να ζητά και από τους Έλληνες να προσαρμοστούν στην περσική αυτοκρατορική εθιμοτυπία.   

Εάν στα παραπάνω προσθέσει κανείς το γεγονός ότι  αυτή την ίδια χρονιά στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης του στρατεύματος δημιουργήθηκε και το περίφημο Τάγμα των Ατάκτων όπου τοποθετήθηκαν όσοι  στρατιώτες θεωρήθηκαν επικριτικοί στις επιλογές της ηγεσίας, μπορεί να καταλάβει καλύτερα το κλίμα μέσα στο οποίο εκδηλώθηκαν τα δραματικά γεγονότα που οδήγησαν στην εκτέλεση του Φιλώτα και του Παρμενίωνα, στο φόνο του Κλείτου και στην αποκαλούμενη ¨Συνομωσία των βασιλικών παίδων¨ η οποία είχε τραγικές επιπτώσεις για τον Καλλισθένη, τον Ολύνθιο διανοητή, συγγενή και μαθητή του δάσκαλου Αριστοτέλη και προϊστάμενό μου. […]

 *

5. Όπου ο Εύελπις εξιστορεί συνοπτικά την υπόθεση Φιλώτα- Παρμενίωνα

Το στράτευμα προχωρούσε προς τα ανατολικά καταδιώκοντας τώρα τον Βήσσο και αντιμετωπίζοντας τις παρενοχλήσεις του σατράπη Σατιβαρζάνη. Διέσχισαν πολεμώντας την Παρθία και την Αρεία και μετά κατευθύνθηκαν νότια καταλήγοντας στην Φράδα, την πρωτεύουσα πόλη της Δραγγιανής. Εκεί, στη Φράδα, διαδραματίστηκε ένα σημαντικό όσο και θλιβερό επεισόδιο της εκστρατείας.

Ο αρχικός πρωταγωνιστής αυτής της δραματικής ιστορίας δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός. Ή μάλλον δεν τον ήξερε σχεδόν κανένας πριν ξεσπάσει η θύελλα. Τον έλεγαν Λίμνο ή Δίμνο και καταγόταν από την Χαλάστρα της Μακεδονίας.

Ενδέχεται να ήταν μυθομανής που διηγόταν απίθανες ιστορίες για να τραβήξει την προσοχή πάνω του, μπορεί να ήθελε να μιμηθεί εκείνον τον Εφέσιο -Ηρόστρατο τον έλεγαν αν δεν κάνω λάθος- που πριν καμιά τριανταριά χρόνια έκαψε τον ναό της Αρτέμιδας στην πατρίδα του, μόνο και μόνο για να θυμούνται οι μεταγενέστεροι το όνομά του∙ μπορεί όμως και να ήταν συμμέτοχος σε μια πραγματική συνομωσία που στόχευε στην δολοφονία του Αλέξανδρου. Εξακριβωμένο είναι πως εξομολογήθηκε την πρόθεσή του να σκοτώσει τον βασιλιά σε έναν από τους ¨παίδες¨ της ακολουθίας του Αλέξανδρου, ονόματι Νικόμαχο. Γιατί; Είτε για να ζητήσει την βοήθεια του, είτε γιατί του είχε εμπιστοσύνη επειδή ήταν εραστές. Εκ των υστέρων αναφέρθηκαν και οι δύο εκδοχές.  Ο Νικόμαχος πάντως όχι μόνο αρνήθηκε να συμμετάσχει σε μια τέτοια ενέργεια, αλλά και πληροφόρησε σχετικά το αδελφό του, τον Κεβαλίνο.

Από κοινού τα δύο αδέλφια, αποφάσισαν να ενημερώσουν την μακεδονική ηγεσία. Πήγαν στην Αυλή, όπου συνάντησαν τον Φιλώτα, το γιο του στρατηγού Παρμενίωνα, ο οποίος τους είπε πως ο βασιλιάς ήταν απασχολημένος και δεν υπήρχε περίπτωση να τον δουν εκείνη τη μέρα. Την επομένη τους έδωσε την ίδια απάντηση και τότε αποφάσισαν να απευθυνθούν στον στρατηγό Κρατερό, που τους οδήγησε αμέσως στον Αλέξανδρο.

Δεν είναι σαφές αν ο Λίμνος αντιστάθηκε κατά τη σύλληψή του και σκοτώθηκε ή αν αυτοκτόνησε αργότερα. Γεγονός είναι ότι του αποδόθηκε πλήρης ομολογία ενοχής καθώς και η αναφορά των ονομάτων των συνενόχων του. Αυτοί ήταν οι Πευκόλαος, Νικάτορας, Αφόβητος, Ιόλαος, Διόξενος, Αρχέπολις, και Αμύντας. Λέγεται ότι ανάφερε και το όνομα του σωματοφύλακα Δημήτριου, ο οποίος όμως τότε, παραδόξως,  δεν συνελήφθη.

Όμως το θέμα δεν έκλεισε εκεί. Αφού υπήρξε συνομωσία, θεωρήθηκε ότι πρέπει να ήταν  αναμφίβολα αναμεμειγμένα και ανώτερα στελέχη του στρατεύματος. Πρώτος ύποπτος ο Φιλώτας, γιατί ενώ έμαθε, παράλειψε να αναφέρει την καταγγελία στον Αλέξανδρο. Μαζί και οι στενοί φίλοι του, τα αδέλφια Αμύντας, Πολέμων, Άτταλος και Σιμμίας  από την Άνω Μακεδονία[3]. Στην δίκη που ακολούθησε οι τρεις (ο Πολέμων διέφυγε) αρνήθηκαν τις κατηγορίες και τελικά αθωώθηκαν. Δόθηκε μάλιστα άδεια στον Αμύντα να φέρει πίσω τον διαφυγόντα αδελφό του, ο οποίος επίσης κρίθηκε αθώος.

Αλλά δεν συνέβη το ίδιο με τον Φιλώτα. Ο τελευταίος εν ζωή γιος του Παρμενίωνα[4] στην αρχή παραδέχτηκε μόνον το λάθος να μην αναφέρει αμέσως την καταγγελία, αλλά μετά (κάτω από βασανιστήρια) παραδέχτηκε την ενοχή του. Οι Μακεδόνες στρατιωτικοί που αποτελούσαν το δικαστήριο τον καταδίκασαν, μαζί με εκείνους που ανάφερε ο Λίμνος, σε θάνατο με ακοντισμό.

Την ίδια μέρα της καταδίκης, στο επιτελείο κλήθηκε ο εταίρος Πολυδάμαντας. Του ανατέθηκε να μεταβεί με άκρα μυστικότητα πίσω στα Εκβάτανα και να μεταφέρει επείγουσα διαταγή προς τους στρατηγούς που δρούσαν εκεί υπό τον Παρμενίωνα. Ο Παρμενίωνας έπρεπε να εκτελεστεί πριν μάθει την εκτέλεση του γιου του. Έτσι και συνέβη.

Είχα την ευκαιρία, αργότερα, να μιλήσω για αυτή την υπόθεση με τον Καλλισθένη. Ήταν πολύ προβληματισμένος για το τί ακριβώς είχε συμβεί τότε, για τις ευθύνες της υπηρεσίας, αλλά και για τη δική του στάση στα γεγονότα εκείνα. Θα αναφερθώ διεξοδικότερα για αυτή την συνομιλία μας παρακάτω. Προς το παρόν πρέπει να πω ότι σε κάθε περίπτωση τα γεγονότα δημιούργησαν μια βαθειά πληγή στο στράτευμα αλλά και στα ιδανικά της αιματηρής μας εκστρατείας. Και δεν ήταν η τελευταία.

Εάν όντως υπήρξε σοβαρή σκευωρία ανώτερων στελεχών κατά του Αλέξανδρου, αυτό σήμαινε ότι στο στράτευμα κάποιοι (μη γόρδιοι) δεσμοί είχαν φτάσει στο χτένι και επομένως υπήρχαν σοβαρές αντιθέσεις στο εσωτερικό της στρατιάς, πράγμα που έθετε σε κίνδυνο το όλο εγχείρημα της εξόρμησης.

Εάν πάλι δεν υπήρχε συνομωσία και εάν ο θάνατος του Φιλώτα και του δημοφιλούς, ικανού και, σε κάθε περίπτωση μη αναμειγμένου σε όποια συνομωσία Παρμενίωνα  ήταν αποτέλεσμα του φόβου απώλειας της εξουσίας τότε όντως οι διαδικασίες που ζούσαμε έμοιαζαν ήδη με εκείνες της δυναστείας των Αχαιμενιδών και είχε κάθε λόγο κανείς να προτιμά τις έστω υβριστικές λογομαχίες των Αθηναίων από τις αποστολές εκτέλεσης όπως εκείνη του Πολυδάμαντα.

……. 

[1] Μέσα Ιουλίου 330-μέσα Ιουλίου 329 π.Χ.

[2] Ο Εύελπις αναφέρεται εδώ στην σφαγή των Μηλίων από τους Αθηναίους όταν αρνήθηκαν να ενταχθούν στην ¨Αθηναϊκή Συμμαχία¨. Συνέβη το 416 π.Χ. και περιγράφεται από τον Θουκυδίδη (5^ο βιβλίο 84-116).

[3] Γιοι του Ανδρομένη από την Τύμφη, ανώτερου αξιωματικού του μακεδονικού στρατεύματος.

[4] Ο Παρμενίωνας, στρατηγός του Φίλιππου ο οποίος έλαβε μέρος σε σχεδόν όλες τις μέχρι τότε μάχες στον βορρά, τον κορμό της Ελλάδας και την Ασία, με αναρίθμητες επιτυχίες, είχε ήδη χάσει τον μικρότερο γιο του τον Έκτορα ο οποίος επέβαινε σε μια παραφορτωμένη βάρκα που βυθίστηκε στον Νείλο, και τον γιο του Νικάτορα που πέθανε την ίδια εκείνη χρονιά από ασθένεια κατά την καταδίωξη του Βήσσου.