(Πληροφόρηση για όσους δεν παρακολουθούν τακτικά το μάθημα)

Δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στην φετινή ύλη και άσκηση.

Αναδημοσιεύω την  βασική πληροφόρηση σχετικά με τις εξετάσεις, που έχει ως εξής:  

 Α. Κοινωνιολογία των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας:  Η Ύλη

Η ύλη περιλαμβάνει: α. Το κείμενο των Τζαίυ Γ. Μπλούμλερ και Μάικλ Γκουρέβιτς ¨Μεταβολή στα μέσα και κοινωνική μεταβολή: σύνδεση και τομές. (Στο βιβλίο των James Curran και Michael Gurevitch ΜΜΕ και Κοινωνία, μέρος πρώτο: ΜΜΕ και κοινωνία, σελίδες 176-200). β. Το κείμενο του Τζων Φισκ, ¨Μεταμοντερνισμός και Τηλεόραση¨, (Στο βιβλίο των James Curran και Michael Gurevitch ΜΜΕ και Κοινωνία, μέρος πρώτο: ΜΜΕ και κοινωνία, σελίδες 84-102). γ. Το κείμενο του Β. Νόττα ¨Επικοινωνιακή και πολιτική εξουσία τον καιρό της επέλασης των ιδιωτών¨ (Στο βιβλίο ΜΜΕ, Κοινωνία και Πολιτική, επιμ. Χ. Φραγκονικολόπουλου, εκδ. Σιδέρη) Το κείμενο δημοσιεύεται στο blog http//vnottas.wordpress.com, στις ¨σελίδες¨ (pages) με τίτλο ¨Η επικοινωνιακή εξουσία και οι ιδιώτες¨.

Συνοπτικές οδηγίες για την εκπόνηση της άσκησης

Η άσκηση έγκειται σε ολιγοσέλιδη (3-4 σελ) επικοινωνιακή ανάλυση μιας τηλεοπτικής εκπομπής. Η έγκαιρη παράδοση της άσκησης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις εξετάσεις Τελευταία προθεσμία για την παράδοση της άσκησης Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2013

α. επιλέγουμε μία τηλεοπτική εκπομπή οποιουδήποτε χαρακτήρα έχοντας πάντοτε υπ’ όψιν ότι εκείνο που τελικά ψάχνουμε είναι οι σχέσεις ανάμεσα στη μαζική επικοινωνία και την κοινωνία στην οποία τα μαζικά μηνύματα απευθύνονται.

β. περιγράφουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της εκπομπής που επιλέξαμε και αιτιολογούμε την επιλογή μας

γ. εντοπίζουμε τις τυχόν ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η συγκεκριμένη εκπομπή όσον αφορά στους βασικούς παράγοντες της επικοινωνιακής διαδικασίας (αποστολείς, εκπεμπόμενα μηνύματα, κοινό στο οποίο απευθύνεται κλπ)

δ. στο βαθμό που κάτι τέτοιο μας βοηθάει, εστιάζουμε στα μηνύματα και εξετάζουμε τις επικοινωνιακές λειτουργίες που ενδεχομένως ασκούνται (αναφορική, συγκινησιακή, επιτακτική κλπ)

ε. αναζητάμε αξίες και απαξίες (και μέσω των θετικών ή αρνητικών ηρώων) που εμπεριέχονται στα εκπεμπόμενα μηνύματα και προσπαθούμε να εντοπίσουμε εάν αυτές απλώς αντικατοπτρίζουν τα όσα ισχύουν στην υπάρχουσα κοινωνική δομή ή εάν προβάλλονται προκειμένου να καθοδηγήσουν ή και να χειραγωγήσουν τις κοινωνικές εξελίξεις. Παρατηρούμε εάν οι προβαλλόμενες αξίες ή απαξίες διατυπώνονται ρητά ή προβάλλονται έμμεσα.

στ. καταγράφουμε τα συμπεράσματά μας.

Μάθημα επιλογής – Ραδιόφωνο: Γλώσσα και κοινωνική διάσταση

Ισχύει παλαιότερη ανακοίνωση την οποία και αναδημοσιεύω

Πληροφορίες για το μάθημα και οδηγίες για την εκπόνηση της εργασίας

Όπως ήδη έχουμε πει (σας έχει ανακοινωθεί και το έχουμε συζητήσει κατά τη διάρκεια των πρώτων μαθημάτων) για να περάσετε το παραπάνω μάθημα επιλογής έχετε τρεις εναλλακτικές δυνατότητες:

α. Να εξεταστείτε πάνω στην ύλη του μαθήματος

Βασικό σύγγραμμα: ¨Το φράγμα του ήχου – Η δυναμική του ραδιοφώνου στην Ελλάδα¨ σε επιμέλεια Χ. Μπαρμπούτη και Μ. Κλώντζα, και συγκεκριμένα το 1^ο, 2^ο. 4^ο, 5^ο κεφάλαιο (Α΄ μέρος) και το 11^οκεφάλαιο (Γ΄μέρος).

Επικουρικά συνιστάται το βιβλίο του Άντριου Κρίσελ ¨Η γλώσσα του Ραδιοφώνου, εκδόσεις: Επικοινωνία και Κουλτούρα, Αθήνα 1991. (Ρίξτε επίσης μια ματιά στο βιωματικό σημείωμα ¨Το ραδιόφωνο των ονείρων¨ που θα βρείτε σε σελίδα του παρόντος ιστολόγιου).

Οι εξετάσεις (εκτός απροόπτου) θα είναι προφορικές.

β. Να εκπονήσετε μια εργασία πάνω σε θέμα σχετικό με τις κοινωνικές επιπτώσεις ή τις εκφραστικές δυνατότητες του ραδιοφώνου.

Η προσέγγιση μπορεί να είναι διαχρονική (άρα να μην αφορά αποκλειστικά στα όσα συμβαίνουν σήμερα στο χώρο της ραδιοφωνικής επικοινωνίας, αλλά να αναφέρεται στο ραδιόφωνο και τις κοινωνικές επιπτώσεις του σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο του παρελθόντος).

Το θέμα που θα επιλέξετε θα πρέπει να εγκριθεί ύστερα από συνεννόηση μαζί μου.

Στην κλασσική ερώτηση: ¨Πόσες σελίδες;¨ να περιμένετε την κλασσική απάντηση: ¨Περισσότερο από την ποσότητα μετράει η ποιότητα του υλικού και της παρουσίασής του¨. Ωστόσο, επειδή ξέρω ότι αυτή η απάντηση δεν σας αρκεί, θα σας πω ότι ¨συμβατικά¨ θεωρώ ότι είναι δυνατό να πείτε ενδιαφέροντα πράγματα μέσα σε περίπου δέκα δακτυλογραφημένες σελίδες. Μη ξεχνάτε ότι δεν πρόκειται για μια απλή ¨άσκηση¨, αλλά για μια απαλλακτική εργασία.

Σας υπενθυμίζω επίσης, ότι δεν είναι κακό (αντίθετα είναι απολύτως απαραίτητο και θεμιτό) να χρησιμοποιείτε απόψεις, στοιχεία και έρευνες άλλων (από βιβλιογραφική ή διαδικτυακή έρευνα), με την προϋπόθεση ότι κάνετε μνεία στις πηγές σας, με τους τρόπους που έχουμε ήδη αναφέρει στα πρώτα μαθήματα.

Την εργασία θα πρέπει να μου την παραδώσετε μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων στην λήξη των μαθημάτων στην ημερομηνία που αναφέρεται πιο κάτω. Την ημέρα των εξετάσεων θα έχετε τη δυνατότητα να παρουσιάσετε την εργασία προφορικά.

γ. Να δημιουργήσετε μια ¨εικονική¨ ραδιοφωνική εκπομπή.

Σε αυτή την περίπτωση:

1.      Το θέμα είναι απολύτως ελεύθερο (μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε είδη εκπομπών που ήδη υπάρχουν ή υπήρξαν στο παρελθόν ή και να επινοήσετε κάτι το τελείως πρωτότυπο.

2.      Συνιστάται να συνεργαστείτε σε μικρές ομάδες αξιοποιώντας τα επιμέρους ¨ταλέντα¨ σας, είναι όμως δεκτές και οι ατομικές δημιουργίες.

3.      Δεδομένου ότι δεν έχετε ακόμη παρακολουθήσει τα σχετικά εργαστήρια, θα υπάρξει απόλυτηεπιείκεια για τις τυχόν τεχνικές ατέλειες. Πάντως, αν δεν αισθάνεστε καθόλου σε θέση να χειριστείτε τον στοιχειώδη εξοπλισμό, τότε επιλέξτε έναν από τους άλλους  τρόπους για να περάσετε το μάθημα.

4.      Μαζί με την μαγνητοταινία ή τον δίσκο της εκπομπής, μπορείτε, εάν το επιθυμείτε, να συνυποβάλλετε όποιο άλλο στοιχείο θεωρείτε απαραίτητο ως τεκμηρίωση της δουλειά σας (γραπτά κείμενα ή άλλο υλικό). Σε κάθε περίπτωση θέλω τα πλήρη στοιχεία σας καθώς και τα στοιχεία της εκπομπής ή ο,τι άλλο θα επιθυμούσατε να συμπληρώσετε, σε μία συνοδευτική γραπτή σελίδα.

5.      Για τη διάρκεια της εκπομπής ισχύουν όσα αναφέρονται παραπάνω για την έκταση των γραπτών εργασιών. Επί πλέον, σας διευκρινίζω ότι η διάρκεια εξαρτάται από το είδος της εκπομπής και ότι για μια ατομική εκπομπή που κατά τα άλλα ικανοποιεί τα ποιοτικά κριτήρια, μπορεί να είναι περί τα δεκαπέντε λεπτά.

6.      Τα κριτήρια αξιολόγησης των εκπομπών είναι:

α. Η τήρηση των κανόνων που διέπουν τη ραδιοφωνική γλώσσα (λαμβάνοντας υπόψη και το είδος της εκπομπής που επιλέχθηκε). Ιδιαίτερα τα εναύσματα προς τη φαντασία των ακροατών, η απόδοση του νοηματικού πλαίσιου,  ο χειρισμός των ραδιοφωνικών συστατικών (λέξεις, μουσική, ήχοι περιβάλλοντος και ηχητικά εφέ, σιωπές), η ραδιοφωνική στίξη κλπ.

β Η τεκμηρίωση γύρω από τη θεματολογία που προτείνεται.

γ. Η επινόηση και χρησιμοποίηση  πρωτότυπων ιδεών και ραδιοφωνικών ¨ευρημάτων¨.

Ημερομηνία λήξης για την παράδοση εκπομπών και εργασιών Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2013

Εύχομαι σε όλους/ες καλό διάβασμα και καλή επιτυχία

  Έκτακτη Ανακοίνωση

 Οι εξετάσεις για τις δύο φοιτήτριες από την Κύπρο που παρακολουθούν το μάθημα με το πρόγραμμα ERASMUS θα διεξαχθούν εκτάκτως την Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2013, ώρα 11:00 στο γραφείο του διδάσκοντος.

Για τους υπόλοιπους, κανονικά σύμφωνα με το πρόγραμμα, την Τρίτη 22 Ιανουαρίου (επώνυμα από Α-Μ) και την Τετάρτη 23 (επώνυμα από Ν-Ω) ώρα 09:00, αίθουσα 2.

Ολίγη από θεωρητικολογία: Περί άλγους και νόστου

 Ας μιλήσουμε περί άλγους, αλλά ας μην υπερβάλλουμε.

Ας ξαναπούμε μερικά αυτονόητα, που όμως έχουμε την τάση να ξεχνάμε: Αυτή η, από ενοχλητικά έως απελπιστικά, δυσάρεστη αίσθηση που ονομάζουμε ¨πόνο¨, βασικά δεν είναι άλλο παρά ένα κουδουνάκι (εντάξει, μπορεί να φτάσει ως εκκωφαντική καμπάνα) συναγερμού. Έχει τοποθετηθεί από τη (μάνα) Φύση σε ζωτικά και επίκαιρα σημεία, προκειμένου να προειδοποιεί για επερχόμενες κρίσιμες καταστάσεις και για υπαρκτούς κινδύνους. Ή για να υπονοεί ότι διαβρωτικές, αποδομητικές εστίες έχουν ήδη εγκατασταθεί στον οργανισμό και πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Το άλγος είναι απαραίτητο εξάρτημα ενός συστήματος ασφαλείας και επιβίωσης. Λέει με τρόπο, άλλοτε απλώς υπαινικτικό και άλλοτε οδυνηρά αιχμηρό, άλλοτε συμβουλευτικό και άλλοτε εξαιρετικά επιτακτικό: πάρτε τα κατάλληλα (ιαματικά) μέτρα.

Ο πόνος δεν είναι το ¨κακό¨ καθεαυτό, ούτε η τιμωρία για το ¨κακό¨, παρά μόνο η ένδειξη ότι το κακό βρίσκεται κάπου εκεί γύρω, κρυμμένο ή εσκεμμένα αγνοημένο, και ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Χωρίς πόνο, ένα ζωικό είδος σαν τον ημέτερο αυτό-αποκαλούμενο Σάπιενς Σάπιενς, θα είχε εκλείψει, προτού καλά καλά συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει. Κι αυτό γιατί, προικισμένος όπως είναι με την ικανότητα να φτιάχνει σχεδόν αδιαφανή φαντασιακά πέπλα, καταφέρνει να καλύπτει την φθορά (όσο κι αν αυτή επικαλείται εξασφαλιστικό συμβόλαιο στην αδυσώπητη Θερμοδυναμική ΑΕ).

Μην ενίστασθε. Σύμφωνοι, μπορεί τα παραπάνω να αφορούν κυρίως τον σωματικό πόνο, αλλά και ο ψυχικός λειτουργεί ανάλογα:  

Το άλγος της ενοχής προτρέπει προς την κάθαρση, το άλγος της τύψης προς την εξιλέωση, οι Ερινύες μπορεί να προκύπτουν κακάσχημες, αλλά είναι περισσότερο θεές της αποκατάστασης παρά του μίσους (ή, καλύτερα, του μισητού Τέλους).

Οι παραπάνω σκέψεις γεννιούνται (εν παρενθέσει) στα παρακλάδια της μονόλογης αφήγησης που άρχισα στο ιστολογοφόρο, αφήγηση που εστιάζεται στα παλιά.

Και εμπεριέχει, αναπόφευκτα, άλγος νόστους.

Οπότε εδώ (επιτέλους) η ένσταση είναι θεμιτή: Τι σόι άλγος προκαλεί ο κατά κανόνα νόστιμος Νόστος (είτε για το ¨κάπου¨ είτε για το ¨κάποτε¨);

      Άλγος που, με κάπως διαφορετικό τρόπο, επαληθεύει τον κανόνα, επομένως προειδοποιεί, ή μήπως πάλι πρόκειται για άλγος εξαιρούμενο (με κίνδυνο να προκύψει ολίγον φιλο-μαζοχικό και ανισόρροπο), που θα μπορούσε, βέβαια, να επιβεβαιώνει τον κανόνα και ως εξαίρεση;

Ας μη ξεχνάμε ότι το ¨άλλοτε¨ και το ¨αλλού¨, προς τα οποία ο Νόστος-Επιστροφή ρέπει, είναι εξ ορισμού οντότητες αφηγηματικές, περιγραφόμενες και μεσολαβημένες. Οντότητες που στηρίζονται στις επιλεκτικές μας μνήμες και  υποστηρίζονται από τις ενδόμυχες  επιθυμίες μας, άρα είναι απαλλαγμένες από τα ζόρια και τους καταναγκασμούς του ¨εδώ¨ και του ¨τώρα¨.

Κατά συνέπεια διαθέτουν μια αδιαμφισβήτητη ¨έμφυτη¨ γοητεία.

Επί πλέον, υπάρχουν ή έχουν υπάρξει, αντιστεκόμενες επιτυχώς στις χρονικές και χωρικές ροές. Το ¨αλλού¨ και το ¨άλλοτε¨ είναι πεδία νίκης επί του χωροχρόνου. Άλλωστε, πάνω τους μπορείς να στήσεις ουτοπίες που όχι μόνο υπόσχονται, αλλά και παρηγορούν, διαθέτοντας πολύ πιο συγκεκριμένες αναφορές από τις μελλοντολογικές τους εξαδέλφες.

Επομένως τί; Η νοσταλγία περιέχει μόνο γλυκύ άλγος ικανό να τρέφει τους (απαραίτητους) ρομαντισμούς μας και δεν περιλαμβάνει οδυνηρές προειδοποιήσεις;

Δεν νομίζω.

Αντίθετα νομίζω ότι, ιδιαίτερα όταν η επιστροφή στο παρελθόν εκδηλώνεται με μορφή ευρέος κοινωνικού φαινομένου, όπως μοιάζει να συμβαίνει σήμερα, αυτό κυρίως σημαίνει ότι κάτι δε πάει καλά στο παρόν.

Το άλγος του Νόστου προειδοποιεί για σημερινή λάθος ρότα στην αναζήτηση του μέλλοντος.

Υστερόγραφο. Τώρα, αφού προσπάθησα να ξεμπερδέψω με μερικές  θεωρητικές ενστάσεις, και να αφήσω να εννοηθεί  ότι δεν αγνοώ τους κινδύνους του ταξιδιού, λέω να επιστρέψω (οσονούπω) στην χώρα του ¨κάποτε¨.

Γεννήθηκα σ’ ένα προάστιο.

Όχι βέβαια σαν κι αυτά που ξέρετε σήμερα. Πιο πολύ έμοιαζε με εξοχή κοντά στην πόλη. Δηλαδή ¨εξοχή¨ είναι μια κουβέντα. Ύπαιθρος, ταιριάζει καλύτερα. Ύπαιθρος που αρχίζει, αργά και βασανιστικά, να πήζει σε πόλη. Κάπως έτσι.

Από τη μια μεριά το βουνό. Αρχαίο. Στρογγυλεμένο. Με δάσος άκαφτο να κρέμεται στις βατές πλαγιές του και με προφήτη Ηλία σκαρφαλωμένο στο πρέπον υψόμετρο, να εποπτεύει όλο το χρόνο τις εξελίξεις στα πεδινά  και να πανηγυρίζει κάθε Ιούλιο.

Από την άλλη η θάλασσα. Ορατή. Σε απόσταση περίπου μια ώρα και κάτι παιδικό ποδαρόδρομο, αλλά ανήκουσα σε άλλο δήμο, παραλιακό.

Ανάμεσα στο βουνό και τη θάλασσα, στα όρια των δύο δήμων, περιώνυμη οδική αρτηρία, ασφαλτοστρωμένη αλλά όχι ιδιαίτερα φαρδιά τότε, ερχόταν από τις νοτιοανατολικές παραλίες και οδηγούσε κατ’ ευθείαν στο κέντρο της πόλης.

Κατά τα άλλα χωματόδρομοι, σπίτια από τούβλο – ένα ή δύο το πολύ πατώματα, λίγα πέτρινα εδώ κι εκεί και καμιά πλίθινη καλύβα απ τον καιρό που εδώ ήταν αγροί.

Τριγύρω άχτιστα οικόπεδα, αλάνες, χώμα στο χρώμα της ώχρας, σκόρπια δέντρα (πεύκα, κυπαρίσσια, συκιές, μουριές, καμιά αγριελιά, καμιά αυτοφυής πασχαλιά να ροδίζει) και αγριόχορτα. Την άνοιξη αγριολούλουδα, κατακόκκινες παπαρούνες και πλατώματα ολόκληρα γεμάτα με μαργαρίτες, κίτρινες και άσπρες. Χρώματα κι αρώματα.

Το καλοκαίρι τ’ αγριόχορτα ξεραίνονταν και τα καίγαμε, έτσι, για παιχνίδι, εμείς οι πιτσιρικάδες. Κανένας δεν το απαγόρευε, κανένας μεγάλος δεν ανησυχούσε που παίζαμε με τη φωτιά. Έδειχναν σα να χαίρονταν κι αυτοί, καθώς οι αραιοκατοικημένες σκοτεινές γειτονιές  άστραφταν από φιδωτές φλόγες τις ζεστές καλοκαιρινές νύχτες.

Έτσι κι αλλιώς, του Άη Γιάννη ανήμερα, 24 του Ιούνη – θερινό ηλιοστάσιο, ντάλα καλοκαίρι -, τις φωτιές τις έστηναν κι οι ίδιοι οι μεγάλοι. Ήταν ο Κλήδονας ο περίφημος, που τότε δεν τον πολυκαταλάβαινα. Έβλεπα να ενδιαφέρονται πιο πολύ γι αυτόν τα κορίτσια και μάλιστα τα πιο μεγάλα και να σιγοψιθυρίζουν και να χασκογελάνε, και δωσ ’ του πήδημα πάνω απ’ τη φωτιά, που τώρα ήταν μεγάλη και φουντωτή, καταμεσής στο δρόμο.

[Τότε τα εθνολογικά και τα παραδοσιακά δε με ενδιέφεραν ιδιαίτερα και τον Σεφέρη δεν τον ήξερα ακόμη:

Τα μονοκοτυλήδονα
και τα δικοτυλήδονα
ανθίζανε στον κάμπο
σου το ‘χαν πει στον κλήδονα
και σμίξαμε φιλήδονα
τα χείλη μας, Μαλάμω

 Ναι, Μαλάμω. Τότε τα κορίτσια τα φώναζαν ακόμη Μαλάμω, και Αστέρω, και Χάιδω βεβαίως – βεβαίως, αλλά τα αστικά υποκοριστικά είχαν ήδη αρχίσει να ξωπετάνε τα αρχαιοπρεπή και τα βουκολικά με κατάληξη σε ωμέγα. Τα αστικά χαϊδευτικά της εποχής ήταν δισύλλαβα και στρογγυλά: Βούλα, Κούλα, Μπούλα, Λούλα, Λόλα, Λέλα, Πόπη, Καίτη …

Αλλά στα κορίτσια θα επιστρέψουμε…  (αναπόφευκτα)].

Ας κλείνουμε όμως με  τα βασικά χαρακτηριστικά του σκηνικού: Το τοπίο των παιδικών μου χρόνων περιλάμβανε ακόμη τους πιο, ας πούμε μυστηριώδεις, από τους κοντινούς χώρους: τις ρεματιές. Ξεκίναγαν αδιαμόρφωτες στους πρόποδες του βουνού και κατέληγαν βαθιές ρωγμές με ιδιαίτερη χλωρίδα και μικρο-πανίδα, καθώς πλησίαζαν στη θάλασσα.

 Εκεί κάτω είχε πρώτες ύλες για παιχνίδια και πρώτες ύλες για φανταστικές ιστορίες και ονειροπολήσεις: άμμο, κροκάλες, φουντωτή πράσινη βλάστηση, πολλά καλάμια, καμιά αδέσποτη συκιά, κανένα βάτραχο, κανένα σκαντζόχοιρο που είχε κατηφορίσει απ’ το βουνό, μεγάλα σκουλήκια και μικρά φίδια.

Με τα γυρτά καλάμια και με χοντρό λάστιχο τετράγωνης διατομής από το ψιλικατζίδικο του κυρ Νίκου, μπορούσες να φτιάξεις υπέροχα τόξα, με τα λεπτά καλάμια και λίγο σύρμα, τυλιγμένο για βάρος στην κορυφή, είχες ωραιότατα βέλη.

Οι μανάδες φώναζαν, θα βγάλετε τα μάτια σας μ’ αυτά τα παιχνίδια, αλλά είχαν άδικο. Μόνο καμιά γρατζουνιά κι αυτή μόνο στις μάχες με την πάνω γειτονιά. Άλλωστε, άμα δεν  είχες τόξα, ήσουν καταδικασμένος να μάχεσαι μόνο με τα ξύλινα σπαθιά, ή, ακόμη χειρότερα, με σπερδούκλια που πόναγαν και πιο πολύ.

Οι ρεματιές τον χειμώνα κατέβαζαν νερό. Μερικές φορές με ορμή και με βροντώδη βουή που ακουγόταν ως μακριά. Τότε βασικά δεν μπορούσες να περάσεις απέναντι και έτσι τα όρια ανάμεσα στις γειτονιές ήταν πολύ ευδιάκριτα. Οι πέρα και οι δώθε! Απ’ το Ρέμα!

Πάντως όι κύριοι τόποι μυστηρίου, άμα ήσουν πιτσιρικάς τότε, εκεί, ήταν (φυσικά) πιο πέρα, στους άξονες τριών τουλάχιστον κατευθύνσεων: Προς το πευκοδάσος στις πλαγιές του βουνού, προς τη θάλασσα όπου κατέληγαν οι ρεματιές και, κυρίως,  προς την πόλη όπου κατέληγαν τα χοντροκομμένα λεωφορεία της εποχής.

(συνεχίζεται…)

Ένα ακόμη νέο ποιητικό κείμενο του Νίκου Μοσχοβάκου 

Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ

Καθόταν στο γραφείο του σκεπτικός.  Οι εφημερίδες είχαν εκτιμήσει την τελευταία του δήλωση σαν προειδοποίηση για τις μελλοντικές του ενέργειες.  Μάλιστα σε δύο απ’αυτές δεν έμενε καμία αμφιβολία ότι σύντομα θα εξήγγειλε την δημιουργία νέου κόμματος.  Η πολιτική σήψη, το οικονομικό αδιέξοδο, οι αφόρητες έξωθεν πιέσεις επέβαλαν κάτι τέτοιο, έγραφαν.  Μειδίασε ικανοποιημένος.  Ναι είχε αυτή την ανθρώπινη μικρή φιλοδοξία.  Με κάθε τρόπο ήθελε να σώσει τον τόπο του.  Οραματίστηκε εκστασιασμένος τον εαυτό του σωτήρα – πρωθυπουργό.  Τα πλήθη να τον αποθεώνουν, οι τηλεοράσεις στα δελτία ειδήσεων να μιλούν για το εμπνευσμένο κυβερνητικό του πρόγραμμα.  Τον χάλασε λίγο το τελευταίο αφού είχε αναβάλει πολλάκις να βρει λύση, έστω και πρόχειρα, που θα έδινε ελπίδες για την έξοδο από την κρίση.  Συνοφρυώθηκε και υπερασπίστηκε μέσα του την ολιγωρία αυτή.  Εξάλλου τώρα είχε φτάσει η στιγμή να μελετήσει τα προβλήματα προσεκτικά σε βάθος και να διατυπώσει με τρόπο που να μην επιδέχεται αμφισβητήσεις τις προτάσεις του.  Ξέσφιξε λίγο την γραβάτα του, έβαλε το χέρι στο μέτωπο κι άρχισε να ονειροπολεί ξετρελαμένος με τις σκέψεις του.  Η πολιτικοί του αντίπαλοι θα ένιωθαν έντονα την παρουσία του, μα περισσότερο οι εσωκομματικοί ανταγωνιστές.  Πρέπει να καθαρίζουμε μ’αυτούς οριστικά συλλογίστηκε πεισμωμένος.  Έκλεισε τα μάτια κι άρχισε να ταξιδεύει … να ταξιδεύει στο ωραίο μέλλον της δόξας του.

Τον επανέφερε όμως στην τρέχουσα στιγμή το χτύπημα του τηλεφώνου.  Το σήκωσε βαριεστημένα.  Επρόκειτο για μερικές ερωτήσεις που θα του έκανε ο αθλητικογράφος του ραδιοσταθμού των σπορ, «Νο στο ντόπινγκ» σχετικά με την ήττα της αγαπημένης του ομάδας στο κρίσιμο ευρωπαϊκό της παιχνίδι.  Έβαλε τα δυνατά του – πολύ τον είχε πειράξει αυτή η ήττα – κι άρχισε διεξοδικά, να αναλύει τις φάσεις, τα λάθη των αμυντικών, την έλλειψη συνοχής, μα κυρίως τον ατομισμό του σέντερ φορ που ήθελε για τον εαυτό του τις δάφνες του σκοραρίσματος.  Ακόμα δεν παρέλειψε με πειστικό τρόπο να σχολιάσει το σύστημα του προπονητή και την λάθος τακτική του με επιχειρήματα.  Τέλος εξέφρασε την αισιοδοξία – πάντα – για το μέλλον και διατράνωσε την πίστη του στην ομάδα.  Ευχαριστούμε πολύ για την τιμή που μας κάνατε εν μέσω τόσων ασχολιών σας κ.Υπουργέ, η συζήτησή μας ήταν άκρως ενδιαφέρουσα έκλεισε την εκπομπή του ο αθλητικογράφος.  Έβαλε το ακουστικό στην θέση του ταραγμένος.  Τι ήταν αυτός πάλι να ανακαλέσει στο μυαλό του την οδυνηρή ήττα της ομάδας ;

Εκνευρισμένος χάιδεψε το σαγόνι του, κάτι μονολόγησε και σηκώθηκε.  Ο προγραμματισμός της σωτηρίας του τόπου μπορούσε να περιμένει.  Δεν χάθηκε δα ο κόσμος για μιαν ακόμη αναβολή.  Καθώς έβγαινε από την πόρτα  είδε το ρολόι του.  Καθυστερημένα θα έφτανε πάλι στο ραντεβού του με τον κορυφαίο παράγοντα που θα στήριζε οικονομικά το εγχείρημά του για τη δημιουργία νέου κόμματος.

Ένα φρέσκο, αδημοσίευτο κείμενο του Νίκου Μοσχοβάκου                           

 ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ

 Το μυρμήγκι είχε πάει αδιάβαστο στο σχολείο.  Φοβόταν ότι αν ρωτούσε η δασκάλα για το μάθημα της συγκομιδής θα έμενε αμίλητο.  Έτσι μπήκε στην τάξη μουδιασμένο.  Κάθισε δίπλα στις συμμαθήτριες και στους συμμαθητές του ενώ συλλογιζόταν τον αυταρχικό πατέρα του.  Εύρισκε όμως παρηγοριά στη μορφή της καλοσυνάτης μάνας του.

Εισήλθε η δασκάλα κουτσαίνοντας.  Το πόδι της μπανταρισμένο.  Στάθηκε μπροστά στους μαθητές της και τους ανακοίνωσε ότι τραυματίστηκε ενώ προσπαθούσε να φορτωθεί ένα σπυρί σταριού χθες στο αλώνι.  Άρχισε στη συνέχεια με λεπτομέρειες ν’αφηγείται το ατύχημά της και να επικεντρώνει την προσοχή τους στη λάθος κίνηση που είχε κάνει και της κόστισε το σοβαρό πάθημα. 

Οι μυρμηγκοπούλες και τα μυρμηγκόπουλα παρακολουθούσαν αμίλητα τη διήγηση.  Στο αδιάβαστο μυρμηγκάκι άρχισε σιγά σιγά να φουντώνει η αισιοδοξία ότι θα περνούσε η ώρα χωρίς ν’αποκαλυφθεί η ολιγωρία του να μελετήσει.  Η χαλάρωση τούφερε νύστα κι αποκοιμήθηκε.  Ξύπνησε απότομα από την ερώτηση της δασκάλας που στεκόταν από πάνω του.  Την άκουσε να ρωτά τι είναι αυτό που είναι εντελώς άχρηστο κι αποφεύγουμε να το συλλέξουμε ;  Κοίταξε έντρομο το πρόσωπό της.  Όμως διαπίστωσε ότι απευθυνόταν στη διπλανή συμμαθήτριά του.  Αισθάνθηκε αίφνης αυτοπεποίθηση κι όπως η μυρμηγκοπούλα κόμπιαζε ν’απαντήσει, της ψιθύρισε σαν από έμπνευση κάτι που είχε ακούσει να συζητούν οι γονείς του.  Τον χρυσό τον χρυσό.  Τον χρυσό επανέλαβε με δυνατή φωνή η ερωτώμενη.  Και βέβαια, τα ψήγματα χρυσού επιδοκίμασε η δασκάλα.  Αυτά τ’αφήνουμε για τους ανόητους συμπλήρωσε.  Όσο για σένα εξυπνάκια για πρώτη φορά η τιμωρία σου είναι να γράψεις εκατό φορές στο φτερό της μύγας, δεν μαζεύουμε ποτέ ψήγματα χρυσού και να μου το φέρεις αύριο.  Οι προπέτες δεν μου αρέσουν τόνισε με νόημα.

Το αδιάβαστο μυρμήγκι σε πελάγη απροσδόκητης ευτυχίας και κρυφογελώντας άκουσε να κτυπά το κουδούνι για διάλειμμα. 

Εδώ θέλει ατμόσφαιρα.
Νουάρ.
Σκοτάδι χαραγμένο από χιαστί νεφελωμένους προβολείς.
Μπουκάλια με μονές και διπλές καμπυλότητες.
Τραπεζάκι γωνιακό, γκαρσόνι με κατανόηση εξομολογητή.
Ρεπούμπλικα κατεβασμένη ως τα φρύδια, γιακά ανασηκωμένο, πουκάμισο ξεκούμπωτο.
Μάτια λίγο κοκκινισμένα, φωνή λίγο σπασμένη…
και…

Ναι, πίνω,
συστηματικά,
για να ξεχνώ,
πώς μου κάνεις νερά
Ναι, πίνω,
συστηματικά,
για να ξεχνώ,
όσα μου παν’ στραβά.

Ναι, πίνω
ό, τι κι αν βρω μπροστά
φτάνει να ‘χει αλκοόλ
σε γερά ποσοστά
Ναι, πίνω
κάθε κατακάθι:
της ζήλιας βοηθά
να ξαγκιστρώνω τ’ αγκάθι.

Ειν’ η ζωή διασκεδαστική;
είναι η ζωή πολύτιμη;
έχω μια δυο απορίες.
Αξίζει την ζωή να ζεις;
αξίζει να απατηθείς;
Είναι ερωτηματικά
όπου κανείς δεν απαντά …

Για αυτό
πίνω,
συστηματικά,
για να ξεχνώ
πως η λήξη ειν’ κοντά.
Ναι, πίνω
συστηματικά
και ξεχνώ πως
δεν ειμ΄ έφηβος πια

Ναι, πίνω
κι ας μην το διασκεδάζω
να είμαι πίτα,
να μη με λογαριάζω.
Και, πίνω
μα χωρίς να ξεδίνω
αφού δεν τολμώ,
ένα τέλος να δίνω.

Είναι ο Μπορίς Βιάν
Εδώ μόνος του

Και εδώ επικαλυμμένος εν μέρει από την απόδοση στα ελληνικά που σας έφτιαξα

Το τραγούδι στα γαλλικά

 Je bois

Je bois
Systématiquement
Pour oublier

les amis de ma femme
Je bois
Systématiquement
Pour oublier

tous mes emmerdements

Je bois
N’importe quel jaja
Pourvu qu’il fasse

ses douze degrés cinque
Je bois
La pire des vinasses
C’est dégueulasse,

mais ça fait passer l’temps

La vie est-elle tell’ment marrante
La vie est-elle tell’ment vivante
Je pose ces deux questions
La vie vaut-elle d’être vécue
L’amour vaut-il qu’on soit cocu
Je pose ces deux questions
Auxquelles personne ne répond… et

Je bois
Systématiquement
Pour oublier

le prochain jour du terme
Je bois
Systématiquement
Pour oublier

que je n’ai plus vingt ans

Je bois
Dès que j’ai des loisirs
Pour être saoul,

pour ne plus voir ma gueule
Je bois
Sans y prendre plaisir
Pour pas me dire

qu’il faudrait en finir…