Ξανά μυθιστόρημα εν τη γενέσει: Η απόπειρα μυθοπλασίας με ¨ιστορικές¨ νύξεις, μέρος δεύτερο. Προσωρινός τίτλος ¨Κύλικες και δόρατα¨, αλλά όπως ξέρετε ο οριστικός τίτλος επινοείται έσχατος. Υλικό ακόμη ¨αμοντάριστο¨ (βασική προϋπόθεση για να συναρμολογηθεί και να συμμαζευτεί δεόντως είναι το να ολοκληρωθεί, ακόμη είμαστε στα προκαταρκτικά σκίτσα -αυτά τα λέει ο αρχιτέκτονας που ακόμη φωλιάζει κάπου μέσα μου).
Συμπληρωματικές πληροφορίες: Όπως και το πρώτο μέρος, το δεύτερο περιλαμβάνει τα όσα συμβαίνουν μια συγκεκριμένη μέρα. Την επόμενη της προηγούμενης, αν μου επιτρέπετε να εκφραστώ έτσι. Τα αφηγείται κυρίως, αλλά όχι μόνο, ο Εύελπις.
Για όποιον θέλει να δει μαζεμένες και με τη σειρά τις προηγούμενες σχετικές αναρτήσεις, τις έχω μαζέψει σε μία σελίδα, επομένως αρκεί ένα κλικ είτε κάτω από τον τίτλο του ιστολόγιου πάνω στην επιγραφή ¨Ιστορικό μυθιστόρημα: Εισαγωγή, πρώτο μέρος, ιντερμέδιο¨ είτε στην αριστερή στήλη, κάτω. Πρόσθεσα επίσης εκεί, το ποίημα που η Θαΐδα ενέπνευσε στον Νίκο (Μοσχοβάκο).
Μέρος Β.
Τρίτο δεκαήμερο του Ανθεστηριώνα. Δύο μέρες πριν το τέλος του Μήνα
Κεφάλαιο πρώτο. Βράδυ. Όπου ο Εύελπις κρατάει σημειώσεις για όσα συνέβησαν σήμερα, προκειμένου να έχει υλικό όταν θα αποφασίσει ότι έφτασε ο καιρός να συνθέσει το ιστορικό του σύγγραμμα.
Αν σήμερα δεν είχαν συμβεί τόσα πολλά κι απρόβλεπτα θα παρέκαμπτα αυτή τη βραδινή γραφή και θα πήγαινα κατ’ ευθείαν για ύπνο. Κι αυτό γιατί, παρά την ένταση που έχει σωρευθεί κάτω από το δέρμα μου, η κούραση έχει πάρει τη μορφή ενός σαγηνευτικού Μορφέα που διεκδικεί την προσοχή και παρενοχλεί τη συγκέντρωσή μου.
Πάντως, έστειλα τον Οινοκράτη να κοιμηθεί, γιατί σήμερα του συνέβησαν κι εκείνου κάμποσα, κι αν σκεφτεί κανείς ότι ήδη από το πρωί κουτούλαγε σαν μεθυσμένο κοτόπουλο, είναι απορίας άξιον πώς άντεξε ίσαμε τώρα.
Πράγματι, σήμερα το πρωί είχε μια απορημένη φάτσα σαν να προσπαθούσε να καταλάβει πού ακριβώς βρίσκεται και τί του συμβαίνει, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία. Αυτό είναι κάτι το τελείως ασυνήθιστο γιατί ο Οινοκράτης είναι γνωστό ότι αντέχει το κρασί καθώς και άλλες γνωστές αποδραστικές ουσίες. Αλλιώς τι Οινοκράτης θα ήταν;
Ωστόσο, όταν μου παρέδωσε την φιάλη με το περίφημο αστραφτερό, υγρό εύρημά του, άρχισα να κατανοώ ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με άλλα, αταξινόμητου είδους ποτά, και είχα κατά νου, όταν θα συνέλθει, να του εκφωνήσω έναν γερό ¨Φιλιππικό¨ κατά των παντός είδους ¨φτιαξιμάτων¨ εν ώρα υπηρεσίας, που τύφλα να ’χει ο Δημοσθένης.
Όμως ο αμφορίσκος με το ποτό δεν ήταν η μόνη έκπληξη που μου επιφύλασσε ο υπηρέτης μου. Σαν τον είδα το πρωί, καθώς ξυπνούσα από έναν μάλλον ανήσυχο ύπνο, να περιφέρεται σκουντουφλώντας γύρω από το κρεβάτι μου, αναρωτήθηκα πόσους εντέλει Οινοκράτες διαθέτω. Έναν που προσπαθούσε να με περιποιηθεί παραπατώντας και ψευδίζοντας ακατανόητες λέξεις περί ποτών και ονείρων, έναν που δεν είχε σταματήσει από χτες το βράδυ να ροχαλίζει και που το ροχαλητό του ακουγόταν ακόμη και τώρα, από κάπου εδώ τριγύρω, και έναν που διατείνομαι ότι τον ξέρω και ότι δεν έχει για μένα εκπλήξεις, μας κάνουν, αν δεν κάνω λάθος, τρεις!
Σιγά σιγά όμως η τάξις και ο αριθμός των προσώπων που με περιβάλλουν αποκαταστάθηκε, μια που ο υπηρέτης μου, κεκεδίζοντας, κατάφερε να μου δώσει μια ιδέα για το τι του συνέβη χτες.
Το γεγονός ότι είχε ανακαλύψει έναν ντόπιο με κάποιες γνώσεις ελληνικών και κατά πάσα πιθανότητα διατεθειμένο να συνεργαστεί μαζί μας αυτοβούλως, ήταν κάτι χρήσιμο, για το οποίο μάλλον οφείλω να τον συγχαρώ -πράγμα που σκόπευα επίσης να κάνω μόλις θα τον έβλεπα νηφαλιότερο και θα σιγουρευόμουν ότι καταλαβαίνει τι του λέω. Εκείνο όμως που είχε άμεση προτεραιότητα, ήταν να πάει να σταματήσει αυτή την ενύπνια αντήχηση των Τατάρων, πριν η υπομονή μου θρυμματιστεί εντελώς.
Όταν το έκανε και οι ακατονόμαστοι ήχοι σταμάτησαν, εν αναμονή λεπτομερέστερων εξηγήσεων κατέσχεσα το επικίνδυνο υγρό, το κλείδωσα σε ένα ντουλάπι και μετά έκρυψα το κλειδί ανάμεσα στις γραφίδες και τα μελάνια γιατί ήταν πολύ βαρύ για να το πάρω μαζί μου.
Όλα αυτά όμως δεν ήταν παρά το πρωινό προοίμιο μιας μέρας που έκρυβε κι άλλες, σοβαρότερες εκπλήξεις.
Πριν φύγω για τα Ανάκτορα έγραψα ένα επείγον μήνυμα προς τον Ευμένη, υπενθυμίζοντάς του πόσο σημαντικό είναι να περισωθούν τα βιβλία της Περσέπολης, καθώς και κάθε μορφή καταγραμμένης γνώσης που θα βρεθεί εκεί. Αυτή ήταν η τυπική διατύπωση, δεδομένου ότι όλα αυτά ο Ευμένης τα γνωρίζει ήδη καλά και είναι γνωστό ότι συμφωνεί. Στην ουσία του μετέφερα τη διαβεβαίωση του Καλλισθένη ότι θα έχει την πλήρη κάλυψη της ομάδας εάν κάνει ό, τι μπορέσει για μην υπάρξουν στην Περσέπολη άλλες επώδυνες απώλειες βιβλίων, γνώσεων και πληροφοριών.
Πήρα το μήνυμα μαζί μου και ξεκίνησα έφιππος για το κέντρο των Σούσων, όπου έχουμε εγκαταστήσει την υπηρεσία των Ημεροδρόμων, πάνω στα χνάρια του ¨αγγαρήιου¨[1], του αποτελεσματικού περσικού συστήματος ¨αποστολής εντολών και περιφερειακού ελέγχου¨.
Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μήνυμα δεν έχει τίποτα το μεμπτό, προτίμησα να το στείλω με τον ¨εμπιστευτικό¨ τρόπο, δηλαδή αναθέτοντάς το σε έμπιστους φίλους ημεροδρόμους. Στις σημερινές ημέρες δεν βλάπτει να είναι κανείς προνοητικός. Καθώς οι κατακτήσεις αυξάνονται, το οργανωτικό μας σύστημα βρίσκεται σε φάση απότομης διαστολής, επομένως οι απρόοπτοι, οι απρόβλεπτοι παράγοντες, ενδέχεται να βρίσκονται κρυμμένοι σε κάθε γωνία. Εξ άλλου, όπως λέμε και στα Μέγαρα ¨κάλλιον όνον προσδένειν ή όνον αενάως αναζητείν¨.
Μετά κατευθύνθηκα προς τον τεχνητό λόφο τον περίκλειστο από το μεγάλο κάστρο της Ακρόπολης, όπου εκτός από το συγκρότημα των Ανακτόρων υπάρχει ο μεγαλοπρεπής ναός που παλιά ήταν αφιερωμένος στις εντόπιες θεότητες άλλα τώρα φιλοξενεί τους θεούς των Περσών καθώς και το θησαυροφυλάκιο της πόλης.
Ήδη πριν ξεκινήσει η μεταφορά του θησαυρού από την Περσέπολη, στο θησαυροφυλάκιο των Σούσων είχαν γίνει εργασίες που διπλασίασαν την έκταση και χωρητικότητά του. Συγκεκριμένα, ένα παρακείμενο τμήμα των ανακτόρων έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε να δημιουργηθούν νέοι χώροι φύλαξης, όπου έχουμε εναποθέσει, ακόμη αταξινόμητα, τα όσα μεταφέραμε πρόσφατα.
Πάντως, τα δύο τμήματα που προέκυψαν, το παλιό και το νέο, διατηρούν την αυτοτέλειά τους και δεν υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ τους, αλλά ούτε και εσωτερική απ’ ευθείας σύνδεσή με τις υπόλοιπές ανακτορικές εγκαταστάσεις. Για λόγους ασφαλείας το κάθε τμήμα διαθέτει μία μόνο είσοδο/ έξοδο που τα συνδέει με μία από τις εσωτερικές αυλές των ανακτόρων. Εκεί εγκαταστάθηκε φρουρά που καταγράφει κάθε εισερχόμενο και ελέγχει λεπτομερώς κάθε εξερχόμενο από τις δύο πύλες των θησαυρών. Ειδικά ξύλινα παραπετάσματα κρύβουν τις εισόδους από τα αδιάκριτα βλέμματα και δημιουργούν μια στοά που οδηγεί από την αυλή στον εξωτερικό κήπο. Λόγω των ταξινομήσεων και των εκτιμήσεων, οι -απολύτως έμπιστοι- που εργάζονται εκεί, είναι αρκετοί.
Εκεί κατευθύνθηκα κι εγώ, προκειμένου να εποπτεύσω τις εργασίες και να λύσω τυχόν προβλήματα των καταγραφέων λογιστών, αλλά όπως ήταν σωστό, έκανα πρώτα μια μικρή παράκαμψη για να πω μια καλημέρα στον Καλλισθένη.
Το διαμέρισμα που είχε καταλάβει προσωρινά ο Ολύνθιος, από τη μία πλευρά έβλεπε στον υπερυψωμένο ¨κρεμαστό¨ κήπο όπου είχαμε καθίσει χτες το βράδυ και από την άλλη, την διαμπερώς αντίθετη, κατέληγε στην ίδια εσωτερική αυλή όπου και οι πύλες των θησαυρών. Αυτό το διαπίστωσα όταν ένας ντόπιος υπηρέτης, ακολουθώντας προφανώς οδηγίες που του είχε δώσει ο Καλλισθένης -φαίνεται ότι ο Ολύνθιος περίμενε αυτή την πρωινή μου επίσκεψη- με οδήγησε μέσω του διαμερίσματος πρώτα στην πίσω αυλή, όπου διακριτικά κρυμμένη από το ξύλινο παραπέτασμα η φρουρά ελέγχου του θησαυροφυλακίου λειτουργούσε ήδη κανονικά, και από κει σε μια άλλη πόρτα που αυτή τη φορά με έφερε κατ’ ευθείαν στο πίσω μέρος των διαμερισμάτων της περιφρουρούμενης οικογένειας του φυγάδα βασιλέα.
Ο Καλλισθένης ήταν εκεί. Ξεχώρισα τη λευκή του εσθήτα στο βάθος της μεγάλης ψηλοτάβανης αίθουσας στην οποία είχαμε μπει από ένα δευτερεύον πίσω πέρασμα. Εδώ επικρατούσε ημίφως που έκανε τις σκούρες εκατέρωθεν κολόνες ακόμη πιο σκούρες, την οροφή ακόμη πιο απομακρυσμένη και τα μελανά τερατόμορφα αγάλματα ακόμη πιο αποκρουστικά. Προς στιγμήν νόμισα ότι βρισκόμουν στην περίφημη Απάδανα[2], αλλά το σκέφτηκα καλλίτερα και κατέληξα ότι η κύρια αίθουσα υποδοχής των ανακτόρων πρέπει να ήταν κάπου βορειότερα, και ότι αυτή ήταν κάποια άλλη από τις επιβλητικές αίθουσες του παλατιού. Ο Ολύνθιος ύψωσε το χέρι κάνοντάς μου νόημα να πλησιάσω.
Δεν ήταν μόνος. Δύο τηβεννοφόρες φιγούρες στέκονταν πλάι του. Η μία ήταν ψιλόλιγνη και γυναικεία, η άλλη είχε το χαρακτηριστικό άτσαλο σουλούπι που διευκόλυνε τη αναγνώριση από μακριά και που το μακρύ και φαρδύ ένδυμα δεν κατάφερνε να συμμαζέψει. Ήταν ο Αζάρης ο Αρχιερέας των ανακτορικών ναών∙ πάντα με το ιερατικό του μπαστούνι ανά χείρας και με την πανύψηλη τιάρα να μακραίνει ακόμη περισσότερο το αλογίσιο του πρόσωπο. Αναγνώρισα επίσης έναν αθηναίο λόγιο, γνωστό μου, που βρισκόταν λίγο πιο πίσω και προφανώς διερμήνευε.
Πλησιάζοντας διέκρινα καλλίτερα την ψηλή γυναικεία φιγούρα: ήταν η Σισίγαμβρις η μητέρα/πεθερά του Δαρείου (το συγγενικό σύστημα των ηγεμόνων της Περσίας εξακολουθεί να με μπερδεύει). Την είχα ξαναδεί, αλλά μόνον από μακριά κατά τη διάρκεια τελετών, κυρίως τότε που πέθανε η σύζυγος/αδελφή του Δαρείου, η Στάτειρα.
Κοιτάζοντάς την προσεκτικότερα διαπίστωσα ότι οι όροι ¨όμορφη¨ και ¨ηλικιωμένη¨ δεν ήσαν κατ’ ανάγκην τόσο αντιφατικοί. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου της είχαν τη συμμετρία και την λεπτότητα που εμείς οι έλληνες θεωρούμε ενδείξεις ¨αριστοκρατικότητας¨. Φορούσε ποδήρη ασιατικό χιτώνα, από εκείνους που οι μακεδόνες περιπαικτικά ονομάζουν ¨σάκους¨ σε γκρίζες και ασημιές αποχρώσεις. Η κόμμωσή της ήταν κρυμμένη από ένα περίτεχνο είδος τιάρας, φαίνεται ότι αυτό το υπερβολικό κάλυμμα της κεφαλής δεν το φορούν μόνον οι αρσενικοί Πέρσες.
«Πες της Νικία, ότι αυτός εδώ είναι ο συνεργάτης μου ο Εύελπις».
Έκανα με το κεφάλι ένα μικρό περιληπτικό τμήμα από την ατελείωτη υπόκλιση με την οποία οι Πέρσες χαιρετούν τους άρχοντές τους. Η Σισίγαμβρη με κοίταξε αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι με πρόσεξε κιόλας.
«Πες της ότι αν τυχόν χρειαστεί να λείψω, μπορεί να απευθυνθεί στον Εύελπι για οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει, σαν να ήμουν εγώ».
Η περσίδα είπε κάτι ψιθυριστά και ο Νικίας μετέφρασε:
«Σε ευχαριστεί ω Καλλισθένη».
Ο Ολύνθιος γύρισε προς τα μένα. «Εύελπι, η βασίλισσα-μητέρα των Περσών, η Σισίγαμβρις κι ο Αρχιερέας των ανακτόρων, ο Αζάρης, τον Νικία τον γνωρίζεις».
Επανέλαβα το περιληπτικό μου χαιρετισμό αυτή τη φορά πιο ευρυγώνια.
Ο Αζάρης είπε κάτι με λαρυγγώδη αντήχηση. Σύμφωνα με τον Νικία ήταν: ¨Ο Ωρομάσδης να σ’ έχει καλά και ο Αριμάνειος να ’ναι μακριά από σένα, φτου!¨.
Έφερα τη γροθιά του δεξιού χεριού στο ύψος της καρδιάς και ακούμπησα μια δυο φορές το στήθος. Ήταν ένα νεύμα που φαίνεται ότι αντικαθιστά το ¨ευχαριστώ¨ σε πολλές γλώσσες.
«Πες στην βασίλισσα», είπε ο Καλλισθένης, «ότι τα αιτήματά της που αφορούν στη διαμονή της οικογένειας εδώ, θα ικανοποιηθούν άμεσα, γιατί αυτή είναι η εκφρασμένη επιθυμία του βασιλέα Αλέξανδρου. Η δε παράκλησή της για ευνοϊκή μεταχείριση των ανταρτών ορεινών Ουξίων θα μεταβιβαστεί στους αρμόδιους στρατηγούς, αν και πρόκειται για αίτημα με πολιτικές προεκτάσεις και απαιτεί, αν όχι άλλο, πληρέστερη αιτιολόγηση από την πλευρά της».
Ο Νικίας μετέφρασε. Η Σισίγαμβρη δεν απάντησε. Το πρόσωπο της διατήρησε το αδιόρατο χαμόγελο σφίγγας που ήταν εγκατεστημένο εκεί και δεν εξέφρασε καμία άλλη αντίδραση. Ο Αζάρης εξακολούθησε να μουρμουρίζει, ίσως λίγο πιο δυνατά τώρα, κάτι που έμοιαζε με ευχετική υμνωδία.
«Ευγενέστατη βασίλισσα και σεβάσμιε αρχιερέα, θα μας επιτρέψετε τώρα να επιστρέψουμε στα καθήκοντά μας», έκλεισε τη συζήτηση ο Καλλισθένης.
«Αυτή την φορά μου κουβάλησε μαζί της και τον Αρχιερέα. Ποιος ξέρει γιατί. Δεν το χει ξανακάνει… Δεν ήξερα καν ότι του έχει εμπιστοσύνη, αν και θα έπρεπε να περιμένω ότι οι περιπέτειες και τα βάσανα του οίκου των Αχαιμενιδών θα την έστρεφαν μοιραία προς τους θεούς και τους ιερείς τους.
Κατά τα άλλα, ζητά να χαλαρώσουμε την εποπτεία της φρουράς στις εσωτερικές μετακινήσεις της οικογένειας στο παλάτι. Θαρρώ ότι αυτό μπορούμε να της το παραχωρήσουμε χωρίς να μειώσουμε την ουσιαστική επίβλεψη».
Ο Καλλισθένης με έχει πιάσει από το μπράτσο καθώς επιστρέφουμε στην εσωτερική αυλή κατευθυνόμενοι προς το διπλό θησαυροφυλάκιο, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν απευθύνεται σε μένα ή αν μονολογεί προσπαθώντας να βάλει σε τάξη τις σκέψεις του. «Το αίτημά της για τους Ούξιους, αφού ενημερώσουμε τον Αλέξανδρο θα πρέπει να το στείλουμε στον Πτολεμαίο του Λάγου, αυτός δεν είπες ότι έχει αναλάβει το θέμα των ορεσίβιων ανταρτών;» Του έγνεψα ¨ναι¨ και εκείνος κοντοστάθηκε και με κοίταξε ερωτηματικά.
«Εν τάξει», τον διαβεβαίωσα, «τον Πτολεμαίο θα τον ενημερώσω εγώ».
Είχαμε φτάσει μπροστά στις φρουρούμενες πόρτες των θησαυρών και οι επικεφαλής των ομάδων ασφαλείας μας χαιρέτισαν με τον εμφαντικό τρόπο των στρατιωτικών. Έκανα να κατευθυνθώ προς την πόρτα που οδηγούσε στα νεοφερμένα πλούτη, προκειμένου να δείξω στον Καλλισθένη τα σημαντικότερα αντικείμενα από εκείνα που μεταφέραμε από την Περσέπολη, αλλά ο Ολύνθιος με σταμάτησε.
«Αυτά θα τα δούμε μετά», μου είπε. «Πρώτα έλα να δεις πως χειριζόμαστε το θησαυρό των Σούσων, ώστε να υιοθετήσεις παρόμοια μέθοδο και με αυτόν που μεταφέρατε από την Περσέπολη. Έχουμε βελτιώσει τη μέθοδο της Βαβυλώνας, όπου οι εκτιμήσεις και οι καταμετρήσεις έγιναν βιαστικά και όπου είχαν ανακατευτεί πολλοί άσχετοι»
Πράγματι θυμόμουν, δεν είχε περάσει δα πολύς καιρός. Τι εταίροι, τι σωματοφύλακες, τι επικεφαλής των συμμάχων! Όλοι είχαν παρελάσει προκειμένου να ρίξουν μια, έστω συνοπτική, ματιά στο θησαυρό της θρυλικής πόλης. Περισσότερο από όλους θυμάμαι τον κυριολεκτικά ενοχλητικό Άρπαλο του Μαχάτα, που παρά την (επώδυνη για όλους) υπεξαίρεση και δραπέτευσή του από την εκστρατεία, έχει επιστρέψει χάρη στην επιείκεια του Αλέξανδρου, αλλά δεν παύει να δείχνει ανάρμοστο αν όχι προκλητικό ενδιαφέρον για τον συγκεντρωμένο πλούτο
«Εξάλλου», συνέχισε ο Καλλισθένης, μπαίνοντας στο παλιό θησαυροφυλάκιο, «θέλω να σου δείξω δύο πολύ σημαντικά ευρήματα».
[1] ¨Αγγαρήιον¨, από την αρχαία περσική λέξη Αγγάρ (έφιππος αγγελιοφόρος), ονομαζόταν, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Η΄ 98) το περσικό σύστημα κυκλοφορίας γραπτών μηνυμάτων, κυρίως διοικητικών εντολών και αναφορών. Από εκεί και η λέξη ¨αγγαρία¨.
[2] Απάδανα: Μεγαλοπρεπής αίθουσα υποδοχής των περσικών ανακτόρων. Υπάρχουν αναφορές στην Απάδανα των ανακτόρων της Περσέπολης και των Σούσων.
H jota (λαϊκός ισπανικός χορός) των φοιτητών. Zarzuela 1875
*
[Από τις ¨Ζωγραφιές μου¨ - Λάδι σε χαρτόνι - Άνοιξη 2015]
*
*
Βασίλης Νόττας: Το Ιστολογοφόρο 