H jota (λαϊκός ισπανικός χορός) των φοιτητών. Zarzuela 1875
*
[Από τις ¨Ζωγραφιές μου¨ - Λάδι σε χαρτόνι - Άνοιξη 2015]
*
*
Ας μιλήσουμε για Φάντο…(και για το παράπονο ενός πληγωμένου απ’ την αγάπη)
Posted by vnottas στο 22 Δεκεμβρίου, 2020
Τα φάντο είναι λαϊκά τραγούδια της Πορτογαλίας που έχουν πολλά κοινά σημεία με τα δικά μας λαϊκά. Έχουν κι αυτά, τόσο μια ¨έντεχνη¨, όσο και μια ¨αυθόρμητη¨, ¨παραδοσιακή¨ εκδοχή και συνοδεύονται σχεδόν πάντα από την πορτογαλική κιθάρα που το κελάρυσμα (και το ηχείο) της φέρνει κάπως στο μπουζούκι ή και στα άλλα λαουτοειδή. Τα φάντο μιλούν κι αυτά για τον έρωτα, για τον ξενιτεμό, για τη ζωή και τα προβλήματα των απλών ανθρώπων και εάν τα δικά μας λαϊκά εστιάζουν συχνά στην (δύσκολη στην μετάφραση) λέξη ¨φιλότιμο¨, τα Λουζιτάνικα περιφέρονται γύρω από την εξίσου ζόρικη έννοια/λέξη ¨saudade¨. Ας πούμε ότι πρόκειται κυρίως για νοσταλγία τόπων και αισθημάτων που καλύπτεται από ένα πέπλο λυρικής μελαγχολίας.
Ξέρω κάποιον που έμαθε τα ιταλικά μόνο και μόνο για να μπορέσει να απολαύσει τις κλασικές Όπερες στην πρωτογενή τους γλώσσα· δεν θα με εξέπληττε αν με πληροφορούσαν πως υπάρχουν και εκείνοι που έμαθαν τα πορτογαλικά γιατί αγάπησαν τα φάντο. Εγώ θα ήθελα, αλλά δεν διαθέτω αρκετό απ’ τον απαραίτητο χρόνο. Όμως επειδή υπάρχουν ήδη μεταφράσεις σε πιο προσιτές γλώσσες κάποια (έμμεση) απόπειρα απόδοσης στα ελληνικά μπορεί να γίνει. Στην κάθετη στήλη στα αριστερά του Ιστολογοφόρου μπορείτε α βρείτε κάτι σχετικό. Επίσης μπορείτε να βρείτε εδώ την προσαρμογή σε φάντο ενός τραγουδιού του Ζακ Μπρελ.
Εδώ παρακάτω μια προσπάθεια απόδοσης ενός φάντο των José Eduardo Agualusa (στίχοι) και Ricardo Cruz (μουσική). Πρόκειται για το παράπονο κάποιου προδομένου απ’ την αγάπη. Τραγουδά ο Antonio Zambujo
Μπαρόκ των τροπικών (Barroco tropical)
Eίν’ η αγάπη ανώφελη: μια λάμψη απ’ τ’ αστέρια
που ούτε ζέστη ούτε φως προσφέρει… Σε κανένα!
Κι αν με φωνάζει πού και πού κι αν μου μιλάει για σένα
έξαφνα πάει και κρύβεται στων άστρων τα λημέρια
*
Ειν’ η αγάπη αχρείαστη ακόμη κι όταν μοιάζει
με βροντοφόρα αστραπή που μια στιγμή κρατάει
Μα η νύχτα είν’ ατέλειωτη, μαζί μου διασκεδάζει
και σε σκοτάδι πιο βαθύ ύστερα με τραβάει
*
Είναι η αγάπη περιττή κι όμως σ’ αυτή γυρνάμε
στα δίχτυα της μπλεκόμαστε μέρα με την ημέρα
το μαγικό της άρωμα ακόρεστα ρουφάμε
κολλάμε κι είναι δύσκολο να πάμε παραπέρα
*
Ειν’ η αγάπη εποχή με χίλιους δυο κινδύνους
σ’ έναν κυκλώνα οδηγεί με πάθη και με λάθη
σαν ευφορία από κρασί ανάμικτη με θρήνους
σαν όμορφο τριαντάφυλλο που ‘χει κρυμμένο αγκάθι.
Barroco-tropical σε ζωντανή ηχογράφηση:
Ανάγνωση της απόδοσης στα Ελληνικά
*
Ακολουθούν οι πρωτότυποι στίχοι και η (διαδικτυακή) μετάφραση στα Ιταλικά
Barroco Tropical
O amor é inútil: luz das estrelas
a ninguém aquece ou ilumina
e se nos chama, a chama delas
logo no céu lasso declina.
*
O amor é sem préstimo: clarão
na tempestade, depressa se apaga
e é maior depois a escuridão,
noite sem fim, vaga após vaga.
*
O amor a ninguém serve, e todavia
a ele regressamos, dia após dia
cegos por seu fulgor, tontos de sede
nos damos sem pudor em sua rede.
*
O amor é uma estação perigosa:
rosa ocultando o espinho,
espinho disfarçado de rosa,
a enganosa euforia do vinho.
***
Barocco tropicale
L’amore è inutile: luce delle stelle,
nessuno riscalda o illumina
e se ci chiama, la loro fiamma
subito nel cielo stanco declina.
*
L’amore non serve a niente:lampo
nella tempesta, presto si spegne
ed è maggiore poi l’oscurità,
notte senza fine,onda dopo onda.
*
L’amore a nessuno serve, e tuttavia
a lui ritorniamo, giorno dopo giorno.
Accecati dal suo fulgore,intontiti di sete
ci diamo senza pudore nella sua rete.
*
L’amore è una stagione pericolosa:
rosa che nasconde la spina,
spina travestita da rosa,
l’ingannevole euforia del vino.
Βασίλης Νόττας: Το Ιστολογοφόρο 
Σχολιάστε